ሲዳማ ክልል ያለው ነገር በጣም እየተወሳሰበ ነው፡፡ የሲዳማ ወገኖች መስሏቸው ክልል ይሰጠን ብለው፣ የሲዳማ ክልል ተሰጣቸው፡፡ እነ ጃዋር መሐድ ኢጂቶዎችን እያበረታቱ፣ ከሌላው ኢትዮጵያዊ እንዲለዩ አደረጓቸው፡፡ ከሌላው ከለዩዋቸው በኋላ፣ የኦሮሙማ ኃይሎች እንደ ስፖንጅ እየጨመቋቸው ነው፡፡
ሲዳማ፣ ያለ አዋሳ ፣ ትግራይ ያለ ወልቃይት እንደማለት ነው፡፡ የአዋሳ ከተማ ራሱን የቻለ እንደ አዲስ አበባና ድሬዳዋ የፌዴራል መስተዳደር ቢሆን ኖሮ፣ ሲዳማዎች የራሳችን የሲዳማ ክልል ይኑረን አይሉም ነበር፡፡ አዋሳን ስለሚወስዱ ነበር ፣ ክልል ይሰጠን ያሉት፡፡ በነገራችን አዋሳ በራስ መንገዛ ስዩም ተቆርቁራ በዋናነት ወልያታዎች ከጫካ አንስተው የገነቧት ከተማ ናት፡፡ ሲዳማዎች የገነቧት አይደለችም፡፡
አዋሳ የደቡብ ክልል፣ የሲዳማ ዞንም ዋና ከተማ ነበረች፡፡ የክልሉና የዞን መስሪያ ቤቶች በብዛት ነበሩባት፡፡ ከተለያዩ የአገሪቱ ክፍል ለመዝናናት፣ ለኮንፍራንሶች ሰዎች ወደ አዋሳ ነበር የሚመጡት፡፡ የቱሪዝም ከተማ ነበረች፡፡ ደቡብ ክልል ለአራት ሲከፋፈል፣ ለደቡብ ክልል ይሰጥ የነበረው ባጀት አዋሳ ላይ ብቻ ሳይሆን ወደ ሌሎች ከተሞች መሄድ ጀመረ፡፡ የደቡብ ክልል መስሪያ ቤቶች ተዘጉ፡፡ በነዚህ መስሪያ ቤቶች የሚሰሩ አዋሳን ለቀው ወጡ፡፡
የሲዳማ ፖለቲከኞች የክልሉን የስራ ቋንቋ ሲዳምኛ አድርገው፣ ሌላው ማህበረሰባት የሚገፋ አሰራር ስለዘረጉ፣ ሌላው ማህበረሰብ አንድ በአንድ አዋሳን ጥሎ መሄድ ጀመረ፡፡ ኢንቨስትመቶች ከአዋሳ ወደነ አርባ ምንጭ መጉረፍ ጀመሩ፡፡ ሆቴሎች ባዶ እየሆኑ መጡ፡፡ የሚደረጉ ኮንቪሽኖችና ስብሰባዎች በጣም ቀነሱ፡፡ የአዋሳ ኢኮኒሚ በቱሪዝም ላይ የተመሰረተ ነበርና ቱሪዝም አሽቆለቆለ፡፡ በአዋሳ አንድ ወዳጄ ሲነግረኝ፣ ከ400 በላይ ነጋዴዎች ማትረፍ ስላልቻሉ፣ የንግድ ፍቃዳቸውን ለክልሉ መስተዳደር አስረክበዋል፡፡ ይሁእንን የኢኮኖሚ ውድቀት ተከትሎ፣ የሲዳማ ፖለቲከኞች እጅግ በጣም ትልቅ ስህተት እንደሰሩ እየገባቸው መጣ፡፡
ይህ ብቻ አይደለም፣ ኢኮኖሚው ቢበላሽም ድሃ ሆኖ መኖር ይቻላል፤ አሁን ግን ህልውናቸው አደጋ ላይ እንደወደቀ እያወቁ ነው፡፡ የኦሮሙማ ሃይሎች ሲዳሞዎችን አባብለው፣ አታለው፣ ለብቻቸው እንዲሆኑ ካደረጉና ፣ በተለይም ለዘመናት አብረዋቸው ከኖሩ የወላይታዎችና ሌሎች የደቡብ ወገኖች ጋር ካጋጯቸው በኋላ፣
አሁን እየዋጧቸው ነው፡፡ ከ19 በላይ የሲዳማ ቀበሌዎች የኦሮሙማ ኃይሎች የኦሮሞ ነው በሚል ወስደውባቸዋል፡፡ ቢሻን ጉራቻ የሚባለውን ቦታ በመጠቅለል፣ የሻሸመኔ ከተማ እስከ አዋሳ ድንበር በማስፋት፣ አዋሳ የኦሮሞ ነው ማለት ተጀምሯል፡፡ ቢሻን ጉራቻ ያለ እስታዲየምና የአዋሳ ኤርፖርት የሚራራቁት በግማሽ ኪሎሚተር ብቻ ነው፡፡ እንደ ወንዶ ገነት ያሉትን የኦሮሙም ኃይልች የኦሮሞ ነው እያሉ ነው፡፡ ምን አለፋችሁ ዘንዶ ያደነውን እንደሚውጥ፣ ሲዳማ በኦሮሙማ እየተዋጠች ነው፡፡
ከዚህም የተነሳ በሲዳማ ማህበረሰብ ዘንድ እጅግ በጣም ትልቅ ስጋትና ድንጋጤ የተፈጠረበት ሁኔታ ነው ያለው፡፡
ለሲዳማ ወገኖች ያለኝ አንድ ምክር ቢኖር፣ በተለይም ከአጎራባችን ከጌዴኦ፣ ጋሞና ወላይታ ማህበረሰባት ጋር ምክክር እንዲያደርጉ ነው፡፡ በተለይም ከወላይታዎች ጋር፣ በአዋሳ ለተፈጠረው ጥፋት ካሳ ከፍለው፣ እጅና ጓንት መሆን መጀመር አለባቸው፡፡ ያለፈው አልፏል፣ ከዚህ በኋላ በጋራ የሚበጀውን ማድረግ ነው፡፡ “ምን እንባላለን ?” ብለው መሸማቀቅ የለባቸውም፡፡ በትላንቱ መታሰር የለባቸውም፡፡ አሁን ከሌላው ኢትዮጵያዊ ጋር ሆነው ጨፍላቂ የሆነውን የኦሮሙማ ኃይል ከመመከት ውጭ ሌላ ምርጫ አይኖራቸውም፡፡ ከምንም ነገር በላይ ደግሞ ሲዳማዎች “እኛ ፋኖ ነን” ብለው ይነሱ፡፡
