November 18, 2022 – ሰዋለ በለው – sewaleb@yahoo.com
- የመግቢያ ዳራ
“እውነት እና ንጋት እያደር ይጠራል።”
አዎን፣ በመጨረሻም እውነት እና ንጋት በጠራ ሁኔታ ግልፅ ይሆናሉ። እናም ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሀት) የማይቀረው ሽንፈት ሲገጥመው፣ እ.ኤ.አ. ህዳር 2 ቀን 2022 ዓ.ም በመጨረሻ በኢትዮጵያ ውስጥ የሚያደርሰውን አስከፊ ጥቃት ለማስቆም በይፋ ተስማማ። በመጨረሻዎቹ ሰዓቶች ውስጥ የህወሓት ታጋዮች ብዙም ምርጫ አልነበራቸውም። የኢትዮጵያ የሀገር መከላከያ ሰራዊት በትግራይ ውስጥ የህወሓት ምሽጎችን በድል አድራጊነት ወስዶ የክልሉን ዋና ከተማ መቀሌን ከቦ ነበር።
በጣም የሚያሳዝነው ግን ህወሓት በ2020 ግጭቱ ከተጀመረበት ጊዜ አንስቶ በጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ መንግስት በተደጋጋሚ የተዘረጋውን የሰላም እጁን ለመጨባበጥ ፈቃደኛ ቢሆን ኖሮ/ ቢጨብጥ ኖሮ / ውጊያው (ትግሉ) ከወራት በፊት ሊቆም ይችል ነበር። ነገር ግን ወያኔ “የትም ቦታ” ለመነጋገር ለቀረበለት ግልጽ ግብዣ ምላሽ ከመስጠት ይልቅ ለመተጫጨት የማይቻሉ ሁኔታዎችን አስቀምጧል። የተኩስ አቁም ዘመኑን ተዋጊዎችን በማስታጠቅና በመመልመል ተጠቅሞበታል። ለአብነት – ወንዶች እና ልጆች ቤተሰባቸውን ጥለው እንዲሄዱ (እንዲለቁ) ማስገደድ (‘ህወሓትን ተቀላቀል ወይም ቤተሰብህን እንገድላለን’ አይነት ምልመላ) ፣ የትግራይ ቤተሰቦች (አባወራዎች) ማለቂያ ለሌለው የሕወሃት ጥያቄ እጃቸውን ሰጥተው፣ መሳሪያ አንስተው ህይወታቸውን ለአደጋ አሳልፈው መስጠት ነበረባቸው። ይህ ሁሉ የጥቂት ስግብግብ መሪዎችን ሕይወት ለመታደግ (ለማዳን) ሲባል። በትግራይ ውስጥ ፣ መሳሪያ አንስተው ለጥቂት ስግብግብ ሰዎች ህልውና ህይወታቸውን ለአደጋ አሳልፈው ሰጥተዋልም። ጦርነቱን ለማስቆም በተደረሰው ስምምነት መሠረት በናይሮቢ፣ ኬንያ፣ በይፋ ከተፈረመ በኋላም፣ የህወሓት የትግል ፍላጎት እና ድብቅ ዝግጅት አሁንም በትግራይ አንዳንድ አካባቢዎች በድብቅ ቀጥሏል። ይህ ትዕይንት በክልሉ ሰላምና መረጋጋት እንዳይኖር ያደርጋል።
የጠ/ሚ አብይ አህመድ መንግስት እ.ኤ.አ. በኤፕሪል 2018 ስልጣን ከያዘበት ጊዜ ጀምሮ “መደመር እና መሳተፍ” ዋናው መርህ ሆኗል። እናም ብዙዎችን ያስቆጣው ጉዳይ ደግሞ የአብይ መንግሥታዊ መዋቅር አልባሳትና የፓርላማ ሕገ መንግሥት አሠራሮች አሁንም ሕወሃት በ1990 ዓ.ም እንደ ስልታዊ የብሔር ከፋፋይ ሕገ መንግሥታዊ አካሄድ ያሰበውን በትክክል ይከተላሉ። ይህም የቀድሞዎቹን የህወሓት ተሿሚዎችን ያጠቃልላል። ለምሳሌ የአብይ መንግሥታዊ መዋቅር ቀደም ሲል በህወሓት የተሾሙ ባለሥልጣኖችን ያቀፈ ነው። ለዚህም ነው የህወሓት ደጋፊዎች ትዝታዎች በመላ ሀገሪቱ የማያቋርጥ ብጥብጥ እና ብጥብጥ እየፈጠሩ ያሉት። ሕወሃት በህገ መንግስቱ አንቀፅ 39 የብሄር ተኮር የአካባቢ ውስንነቶችን የሚያበረታታ ነው ብሎ የደነገገው አሁንም እየሰራ እና በመላው ሀገሪቱ የብሄር ማህበረሰቦችን፣ ህይወትን፣ አካልንና እግርን ውድመት እያስከፈለ ነው።
ነገር ግን የሕወሃት መሪዎች (እና የአሜሪካ ደጋፊዎቻቸው እ.ኤ.አ. በ1990 ዓ.ም ወደ ስልጣን ካወጧቸው ጀምሮ) ለኢትዮጵያ ሰላምም ሆነ ብሄራዊ አንድነትን ፈጽሞ አልፈለጉም፤ አይፈልጉምም። በእርግጠኝነት የአብይ አህመድን የመንግስት ስኬት አይፈልጉም። የህወሓት መሪዎች እና ተከታዮቹ ከስልጣን ከተባረሩበት ጊዜ ጀምሮ ወያኔዎች ሁልጊዜ እያሴሩና ልክ በአሁኑ ጊዜም፤ እያሴሩ ናቸው። የህወሓት አመራር ሁል ጊዜ የአሜሪካንን የድጋፍ ደረጃ እየገመገመ ነው – ይህም በፕሬዚዳንት ትራምፕ ጊዜ በጣም ደካማ መስሎ ይታይ ነበር። እናም አሁን በፕሬዚዳንት ባይደን ጊዜ ህወሓት እየጠበቀ እና ካለፈው ጥላ መቼ እንደሚወጣ ሲወያይ ቆይቷል። በፕሬዚዳንት ባይደን እገዛ የሕወሃት አመራር ትግራይን እንደራሱ አካል አድርጎ የመግዛት ፍላጎቱን ይዞ ወደፊት መሄድ ይፈልጋል። እ.ኤ.አ. ከ1901 ጀምሮ የአሜሪካ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ መሪዎች ከትግራይ ባለስልጣናት ጋር በቀጥታ በመገናኘት ለዘመናት የቆየችውን ኢትዮጵያን ለመበተን ፍላጎት አሳይተዋል። ይህ በቀድሞዋ ዩጎዝላቪያ እና በቀድሞዋ ሶቪየት ኅብረት እንዳደረጉት በተመሳሳይ መንገድ የመበተን ፍላጎት ነው።
በዚህም መሰረት እ.ኤ.አ. ህዳር 4 ቀን 2020 ዓ.ም (በአጋጣሚ ባይደን ፕሬዝዳንት በሆነበት ቀን) ህወሓት በሰሜን እዝ የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት ላይ መቀሌ የኩይሃ ወታደራዊ ካምፕ ላይ እና ሌሎችም በትግራይ አዲግራት፣ አጉላ፣ ዳንሻ እና ሴሮ የፈሪዎች የተቀናጀ ጥቃት በከፈተበት ወቅት፣ ይህ አሰቃቂ የሀገር ክህደት ድርጊት ያልተጠረጠሩ የሀገር መከላከያ ሰራዊት ወታደሮችን ገድሎ፣ የተለያዩ አይነት ወታደራዊ መሳሪያዎችን ዘርፏል። ጠ/ሚ አብይ አህመድ በጥቃቱ ወቅት ከህግ-ወጥ ግድያ ተፈጽሟል ብለዋል። “ህወሓት የትግራይ ተወላጆች የሆኑ በመቶዎች የሚቆጠሩ ያልታጠቁ የኢትዮጵያ ወታደሮችን ለይተው ለያይተው እጃቸውንና እግራቸውን አንድ ላይ አስረው ጨፍጭፈው አስከሬናቸውን ሜዳ ላይ በግልጽ አስቀምጧል” ሲል ተናግሯል።
ጦርነቱን የቀሰቀሰው ይህ አጸያፊ ተግባር ነበር። በምዕራባውያን መንግስታት፣ ሚዲያዎች እና ተንታኞች ዘንድ ሁኔታው በጸጥታ በመደበኛነት የሚታለፍ ነገር ነበር። ሆኖም የህወሓት እርምጃ ዝም ብሎ በማንም አገላለጽ የሽብር ተግባር ነበር (በምዕራቡ አገር ተመሳሳይ ጥቃት እንደሚፈጸም አስቡት – ንዴት ሊፈጠር ይችላል) ፣ ለዚህም – በእርግጥ ወያኔዎች ይህንን ያውቃሉ – የኢትዮጵያ መንግሥት ምላሽ ከመስጠት በቀር ሌላ አማራጭ እንደሌለው ያውቃል። በወታደራዊ ሃይል ወደ ወያኔ ፊቱን ማዞር። ስለዚህ የህወሓት አመራር ለመጀመር ሲመኙት የነበረው ጦርነት ነበረው እናም ለረጅም ጊዜ ሲዘጋጅ ቆይቷል። የፕሮፓጋንዳ ዘመቻውም ተጀመረ፣ የህወሓት ደጋፊዎች ተጠርተዋል፣ ደጋፊዎቻቸው ተሰባሰቡ፣ ለዚህ ጦርነትም ለመዘጋጀት ብዙ ገንዘብ የህወሓት ደጋፊዎች አውጥቷል። የህወሓት የመጨረሻ አላማ፡ (1) የጠሚ አብይን መንግስት ማፍረስ፣ ወይም ይህ ካልተሳካ፣ (2) በመላ ሀገሪቱ ህዝባዊ ትርምስ እና ሁከት በመፍጠር፣ ፍፁም ቆራርጦ ሀገር ማፍረስ፣ መገንጠል እና መተዳደር እንዳይችል ማድረግ ነበር።
ነገር ግን የአሜሪካ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ መሪዎች ከህወሀት ጋር ለመወገን ባቀደው እኩይ እቅድ ቢደግፉም፣ ቢያንስ ለአሁኑ በቁርጠኝነት እንደ መጀመሪያው እቅዳቸው አልተሳካላቸውም። የሚያሳዝነው ግን የጠ/ሚ አብይ መንግስት የእገዳውን ሁኔታ መጨመር አለበት። ምክንያቱም ህወሀት እንደ አንድ ነጻ አቋም /ድርጅት/ እስካለ ድረስ የአመፅና የስርዓት አልበኝነት ስጋት ሁልጊዜም በኢትዮጵያ ላይ ያንዣብባል።
- ለሁሉምየፍትህ ፍለጋ
በአፍሪካ ህብረት በሚመራው ስምምነት ውስጥ ቁልፍ ነጥቦች ዝርዝር አለ። ከነዚህም መካከል፡- “እያንዳንዱ ተዋዋይ ወገን ጦርነቱ በአስቸኳይ እና በዘላቂነት እንዲቆም ለማድረግ ፣ ለማወጅ እና በቁጥጥሩ ሥር ያሉ ኃይሎችን (ወይም የታጠቁ ቡድኖችን) ለማፍረስ ቃል መግባቱ” እውቅና (አንቀጽ 3 ንዑስ አንቀጽ 1) ፣ እናም “የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ሉዓላዊነት፣ የግዛት አንድነት እና የአንድነት ህብረት መከበር” (አንቀጽ 2 ንዑስ አንቀጽ 1) ማለትም ኢትዮጵያ አንድ የተዋሃደች ሀገር መሆኗን ያሳያል። ፓርቲዎች የተፈራረሙት “የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ አንድ የመከላከያ ሰራዊት ብቻ እንዳለው ተስማምተው እውቅና ሰጥተዋል” (አንቀጽ 6 ንዑስ አንቀጽ 1) ። እናም ወያኔ ትጥቅ እንደሚፈታ ነው። ከዚያም የህወሓት ታጋዮች ወደ ኢትዮጵያ ብሄራዊ መከላከያ ሰራዊት ውስጥ ይዋሃዳሉ።
በአንቀፅ 10 ‘የሽግግር ጉዳዮች’ ውስጥ በትግራይ ምርጫ እንደሚካሄድ በግልፅ ተቀምጧል፣ ነገር ግን ምንም አይነት የጊዜ ገደብ አልተሰጠም እና እስከዚያ ድረስ “በፓርቲዎች [ህወሓት እና መንግስት መካከል በፖለቲካዊ ውይይት ሁሉን ያካተተ ጊዜያዊ የክልል አስተዳደር እልባት ያገኛል።]” ህወሓት በዚህ የሽግግር አካል ውስጥ እንዳይሳተፍ፣ በወደፊቱ ምርጫም እንዳይሳተፍ አይከለከልም። ስለዚህ ድርጅቱ ከነባር ሰራተኞች ጋር እንዲቀጥል ብቻ ሳይሆን እንደ ፖለቲካ ቡድን የሚቀጥልም ይመስላል። ታድያ ተጠያቂነት፣ ፍትህ የት አለ? በተለይ እና በጣም ባልተጠበቀ ሁኔታ፣ በፕሪቶሪያ በተፈረመው የሰላም ስምምነት ውስጥ ከተካተቱት እጅግ አሳሳቢ ጉዳዮች አንዱ የጠ/ሚ አብይ መንግስት “የህወሓት የሽብርተኝነት ስያሜ በህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት እንዲነሳ ያመቻቻል” የሚለው አንቀጽ 7 ንዑስ አንቀጽ 3ለ ነው።
በዚህ ዓይነት ድርድር ውስጥ መስማማት የማይቀር ነገር ነው፣ ነገር ግን ወያኔ በጦርነቱ ወቅት የፈጸመው የአገር ክህደትና የጭካኔ ድርጊት በመሆኑ፣ የመንግሥት ዕርምጃዎች ደረጃ ከፍ ያለ ይመስላል። ይህ በግልጽ የአሜሪካ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ መሪዎች ግፊት፣ ማስፈራሪያ የሚደርስ ዛቻ ውጤት ነው። እንዲህ ዓይነት የውጭ ጣልቃ ገብነት ቢኖርም ወያኔ ትጥቅ እንዲፈታ፣ (በዴሞክራሲያዊ መንገድ የተመረጠ) የኢትዮጵያ መንግሥት እውቅና እንዲሰጥ እና አገሪቱን ማበላሸት እንዲያቆም ተነግሯቸዋል “ከሕገ መንግሥቱ ጋር የሚጻረር ደብዳቤ እና ከውጭ ኃይሎች ጋር ግንኙነትን ጨምሮ” (አንቀጽ 7 አንቀጽ 2)። ነገር ግን ለግጭቱ ተጠያቂዎች የህወሓት አለቆች (ለ28 አመታት ህዝቡን ሲያሸብሩ ነበር) እና ለከፋ ግፍና በደል ተጠያቂዎች ነበሩና በሆነ ወቅት ፍትህ ሊያገኙ ይገባቸዋል።
ስምምነቱ “በግጭት ምክንያት ለሚነሱ ጉዳዮች ተጠያቂነትን ለማረጋገጥ ማዕቀፍ ማቅረብ” (አንቀጽ 1 አንቀጽ 7) ዓላማን ይዟል. ለዚህም ደግሞ አንቀጽ 10 (አንቀጽ 3) መንግሥት “ከኢፌዲሪ ሕገ መንግሥትና ከአፍሪካ ሕገ መንግሥት ጋር የተጣጣመ የተጠያቂነት፣ የእውነትን ማረጋገጥ፣ የተጎጂዎችን ማካካሻ፣ እርቅና ማዳን ዓላማ ያደረገ ሁሉን አቀፍ ብሔራዊ የሽግግር የፍትሕ ፖሊሲ ተግባራዊ ያደርጋል። የህብረት የሽግግር የፍትህ ፖሊሲ ማዕቀፍ ……. ከሁሉም ባለድርሻ አካላት እና ከሲቪል ማኅበራት በተገኘ ግብአቶች በሕዝብ ምክክር እና በመደበኛ አገራዊ የፖሊሲ አወጣጥ ሂደቶች የዳበረ። አወንታዊ ይመስላል፣ ነገር ግን እንደዚህ አይነት ምርመራዎች እድሜን ይወስዳሉ፣ አጠቃላይ አጠቃላይ ግኝቶችን ያስከትላሉ እና ብዙ ጊዜ ተጠያቂ የሆኑ ግለሰቦች (መሪዎቹ) ከቦታ ነፃ እንዲወጡ ያስችላቸዋል።
ስለዚህ፣ እንከን የለሽ (እንደነዚህ ዓይነት ሂደቶች ሁሉ) ግን እጅግ በጣም አወንታዊ፣ ስምምነቱ ወደ ሰላም ለመሸጋገር እና ህወሓት ከጀመረው ጦርነት ብቻ ሳይሆን፣ የጎሳ መከፋፈልና ብጥብጥ በሰፊው የሚሄድ ወሳኝ እርምጃ ነው። ለዚህ ደግሞ በአማራ ላይ ግፍ ሲፈጽም የቆየው የኦሮሞ ነጻነት ሰራዊትም ትጥቅ ፈትቶ መፍረስ አለበት።
የኢትዮጵያ መንግስት የመርህ ራዕዩ “የተቀናጀች፣ የበለጸገች እና ሰላም የሰፈነባት በራሷ ዜጎች የምትመራ አፍሪካ” ወደሚለው ወደ አፍሪካ ህብረት ማዞሩም ጠቃሚ ነው። ኢትዮጵያ የአፍሪካ ህብረት መስራች ድምጽ ነበረች፣ የአፍሪካ ህብረት ዋና ፅህፈት ቤት አዲስ አበባ ላይ ይገኛል፣ እናም የአፍሪካ ሀገራት እርስ በእርሳቸው እየተጣመሩ ሲሄዱ እና የፓን አፍሪካኒዝም ግስጋሴ እያደገ ሲሄድ የአፍሪካ ህብረት ይበልጥ አስፈላጊ ይሆናል።
ጦርነት የተመሰቃቀለ ነው፣ እና በሁለቱም ወገኖች ላይ አሰቃቂ ድርጊቶች እንደተፈፀሙ እና ስህተቶች እንደተፈፀሙ ምንም ጥርጥር የለውም ፣ ግን መንግስት በትዕግስት ላሳዩት ቆራጥ አካሄድ ሊመሰገን ይገባል፡ የውጭ ጣልቃ ገብነትን በመቃወም እና በተደጋጋሚ እና በኃይል በማጋለጥ; ለሰላም ያለማቋረጥ ለመጥራት እና ለመስራት። በመጨረሻም ከህወሓት ጋር ስምምነት ላይ መድረስ ችሏል።
- እንደገናማሰብና እንደገና መገንባት
ይህ ቅጽበት በራሱ ለአገሪቱ አስፈላጊ ጊዜ ነው፣ የፈውስ, የማሰላሰል እና የጋራ እርምጃ ጊዜ ነው፣ ብዙ የሚሠራ ነገር አለ፣ ግዙፍ የመልሶ ግንባታ ፕሮግራም በአስቸኳይ ያስፈልጋል፣ ይህ ከዘገየ በማንኛውም ምክንያት በትግሉ የተጎዱ ሰዎች ሁሉ ንዴት ሊጀምሩ፣ በመንግስት ላይ የሚሰነዘሩ ትችቶች እንዲታዩ እና ማህበራዊ ፍንጣቂዎች እንዲታዩ እና እንዲበዘበዙ ስጋት ይፈጥራል። ስጋት አሁንም ቢሆን አለ።
የቻይንኛ ምሳሌያዊ አገላለጽ እንደሚለው፣ “እያንዳንዱ መጥፎ ክስተት የራሱ የሆነ መልካም ክስተቶች ጋር ይመጣል”። በዚህም ምክንያት መኖሪያቤቶች፣ ትምህርት ቤቶች፣ የጤና ተቋማት፣ ወዘተ፣ ሁሉም እንደገና መገንባት፣ መጠገን እና መታደስ አለባቸው። ይህም የኢትዮጵያን ታላቅ ሀብት፣ ወጣቶቿንም ለማሰባሰብ እና ወደ ሥራ እንዲገቡ ለማድረግ አስደናቂ እድል ይፈጥራል። የወጣት ሠራተኞች ሠራዊት ከተጎዱ አካባቢዎች ሊሰበሰብ ይችላል። ይህ እንግዲህ፣ የስራ ሃይል ይፈጥራል። እናም የማህበረሰብ ልማት የአላማ ስሜት እና የማህበረሰብ ሃላፊነትን ያመነጫል።
ከመልሶ ግንባታው አስፈላጊ ሥራ በተጨማሪ፣ ይህ ጊዜ በተለያዩ ጉዳዮች ላይ ለክርክር እና ለፈጠራ ውይይት እድል ይሰጣል። የምዕራቡ የእድገት ሞዴል ኢ-ፍትሃዊ ነው። በአካባቢ ላይ አጥፊ እና በብዙ መልኩ የተሰበረ ነው። ልማት በኢኮኖሚያዊ ጠቋሚዎች ብቻ ላይ ሳይሆን፣ የኢትዮጵያዊን የዜግነት ስሜት እና ስሜት የሚያንፀባርቅ ፣ በማህበራዊ ስምምነት ፣ በጋራ ደስታ እና በቡድን ውህደት ላይ በመመስረት እንደገና ይገለፅ ። ለሁሉም ሰው እድሎችን እና እኩልነትን የሚፈጥር/የሚጨምር /ፍትሃዊ እና ሁሉን አቀፍ በሆነ መንገድ እንዴት ማዳበር እንደሚቻል መመርመር አስፈላጊ ነው። ይቻላልም።
በኢትዮጵያ ውስጥ፣ ዲሞክራሲን ተግባራዊ ለማድረግ፣ ከበርካታ ብሔረሰቦች የተውጣጡ ሀገር ውስጥ የዴሞክራሲ ተፈጥሮ፣ የሲቪል ማህበረሰብ / ገለልተኛ ተቋማት/ መኖር አስፈላጊነት እና የሰብአዊ መብቶችን ማሰልጠን እና መከታተል፣ ተሳትፎን ማሳደግ እና ከተለያዩ አካባቢዎች እና ከክልሎች የተውጣጡ ሰዎችን በአካባቢያቸው አስተዳደር እና በሀገሪቱ አጠቃላይ አቅጣጫዎች ላይ ማሳተፍ ወሳኝ እና በጣም አስፈላጊ ናቸው።
እንደዚሁ፣ እና በአስፈላጊነቱም ጭምር፣ የፌዴራል ሕገ መንግሥት መታየት አለበት። እ.ኤ.አ. በ1994 ዓ.ም በቀድሞው የህወሓት የበላይነት ፣ በስልጣን ላይ በነበረው እና አሁንም እየሰራ ባለው ህገ-መንግስት ላይ የተጻፈውን ላይ ከፍተኛ ትችት ሲሰነዘርበት የቆየ ሲሆን ብዙ ሰዎች ፅሁፉ እስካልተስተካከለ ድረስ ዘላቂ ሰላምና መረጋጋት እንደማይቻል የሚያምኑበት እና የተንሰራፋው እና ከፍተኛ ከፋፋይ ርዕዮተ አለም ነው። አቅጣጫውን የሚቀርፀው የብሄር ፌደራሊዝም ተወግዷል። ኢትዮጲያን በሚያክል ብሄር ብሄረሰቦች በደርዘን የሚቆጠሩ ብሄር ብሄረሰቦች ባሉበት በፌዴራል አስተዳደር ውስጥ ምንም አይነት ችግር የለም ነገር ግን ስልጣኑ ባልተመጣጠነ ሁኔታ ሲጨብጥ ግን ብሄርን መሰረት ያደረጉ ኢፍትሃዊ ድርጊቶች (ስራ፣ ዩኒቨርሲቲ ቦታዎች፣ መኖሪያ ቤቶች ወዘተ) ወይ ተፈጽሟል ወይም ተከስቷል ተብሎ ይታሰባል። እና የብሄር ልዩነቶች በአገራዊ አንድነት ላይ አፅንዖት ይሰጣሉ, ማህበራዊ መለያየት, ቁጣ እና ግጭት አደጋ አለ. ‘የጎሣ ፌደራሊዝም’ ሥርዓት ኢሕአዴግ እንደ መቆጣጠሪያ ዘዴ ተጠቅሞበታል; በመሬት/ በሀብት/ በመንግስት ድጋፍ ላይ ፉክክር ተበረታቷል፣ ክፍፍሎች ተበዘበዙ፣ ኢትዮጵያዊነትን ወደ ጎን በመተው፣ የብሄር ማንነት እየጠነከረ ሄደ።
የብሔር ግጭት ጽንሰ-ሀሳብ ከህወሓት ጋር በመተባበር በምዕራባውያን ድጋፍ እና ግፊት ምክንያት በሰፊው ያቀረበው የጦርነቱ የጋራ ግንባታ ድብቅ ዝግጅት ነበር፣ አሁንም ነው። የቀረበው ምስል – ውሸት እና መሠረተ ቢስ – የትግራይ ማህበረሰብ የተጨቆነ እና የተጋለጠ ብሄረሰብ (ትግሬዎች) በዘር ማጥፋት በመንግስት እየተጠቃ፣ በደፋር አማፂ ሃይል – በህወሓት በህወሓት ታጋዮች የመከላከል ስልት የተከለለ ብሔር ነው። ይህ የማይረባ ክርክር ነው። መንግስት የሚዋጋው ህወሓትን እንጂ የትግራይን ህዝብ አልነበረም። እናም ህወሓት ብዙ ጊዜ እንደሚባለው ታጣቂ ሃይል ነው ጦርነቱን የጀመረ አሸባሪ ቡድን በዲሞክራሲያዊ መንገድ የተመረጠውን መንግስት ለመገልበጥ እና ስልጣን ለመዝረፍ ያሰበ ነው። ይህ የውሸት ትርክት በሕወሃት በጥንቃቄ የተነደፈው የሀሰት/የተሳሳተ መረጃ ዘመቻ ውስጣዊ አካል ነው፣ ምንም ጥርጥር የለውም፣ የውጭ ግብአት፣ ተወስዶ እና ተላልፎ በሚዲያ፣ በአሜሪካ እና በአሻንጉሊቶቿ፣ በተባበሩት መንግስታት ውስጥም ያሉ አንዳንድ ድምፆች (ዶ/ር ቴድሮስ አድሓኖም የዓለም ጤና ድርጅት ለምሳሌ) እና የተለያዩ ዓለም አቀፍ አካላት – ለምሳሌ. ሂዩማን ራይትስ ዎች፣ አምነስቲ ኢንተርናሽናል እና የመሳሰሉት ህወሓትን ወክለው ይሟገታሉ።
አላማው የኢትዮጵያን መንግስት ማዳከም፣ ለወያኔ አለም አቀፍ ድጋፍን መፍጠር፣ እና ለወያኔ ጥቃት የአሜሪካንን ማዕቀብ/ነቀፋ/ እንደ ምክንያት ማቅረብ ነበር። በእነዚህ ክስተቶች ምክንያት በተጨባጭ ክስተቶች ላይ ግራ መጋባት እና በምናባዊው ላይ እምነት መውሰድ ተፈጠረ፣ ነገር ግን ምናልባትም ፣ በተጨባጭ ስለተፈጠረው ነገር ተጨማሪ ዝርዝሮች ሲወጡ፣ ይህ ፈታኝ ሁኔታ ይሰበራል። ገና ከጅምሩ እንዲህ ያለው ፕሮፓጋንዳ በአገር ውስጥና በውጭ ባሉ ኢትዮጵያውያንና የኢትዮጵያ ወዳጆች ላይ ያስከተለው ውጤት አንድ እንዲሆኑና እንዲዋሃዱ ማድረግ ነው። የጋራ ጠላቶች ተብለው በሰፊው ከሚታወቁት በወያኔ፣ በአሜሪካ እና በምዕራቡ ዓለም ሚዲያዎች ላይ በጠንካራ አንድነት ላይ፤ የታደሰ የኢትዮጵያዊነትን ስሜት ፈጥሯል፣ እናም የፍቅር እና የወዳጅነት እጆች ከሁሉም ቡድኖች፣ በእርግጥ የትግራይ ተወላጆችን ጨምሮ ተዘርግተዋል።
አንዳንድ ሃይሎች (የአሜሪካ፣ የብሪታኒያ፣ የአየርላንድ፣ የአውሮፓ ህብረት: ወዘተ) በአገሪቱ ውስጥ ለደረሰው የሽብር ጥቃት ምላሽ ከሰጡበት መንገድ አንፃር ብቻ ሳይሆን ለወያኔ ያመቻቹለት፣ ከውጭ መንግስታት ጋር ያለውን ግንኙነት እንደገና እንደሚፈተሹ ጥርጥር የለውም። በአሁኑ ወቅት ኢትዮጵያ በእነዚህ ምዕራባውያን አገሮች ተክዳለች ብሎ መከራከር ይቻላል። እናም በአገር ውስጥም ሆነ በዓለም ዙሪያ በርካታ ኢትዮጵያውያን በተወሰደው እርምጃ እና በተፈፀመው የህወሓት ውሸት በጣም ተጎድተዋል፣ ተናደዋልም። በወቅቱ ኢትዮጵያ የአፍሪካ እናት በመሆኗ፣ ክህደቱ በየአካባቢው እና በየአህጉሩ ሁሉም ተሰምቷል። በአጠቃላይ፣ የምዕራባውያን አገሮች በዲሞክራሲያዊ መንገድ የተመረጠ መንግስትን ማደናቀፉ፣ እና በሀገር ጉዳይ ውስጥ ጣልቃ መግባቱ የሚያሳየው፣ የደረቁ ቅኝ ገዢዎችን እብሪተኝነት ነው። እነዚህ ትምክህተኞች እና ተንኮለኞች፣ ከሰሃራ በታች ያሉ የአፍሪካ ሀገራትን መቆጣጠር፣ መበዝበዝ እና መጠቀሚያ ማድረግ እንደሚችሉ ማመናቸውን አሁንም በግልፅ ያሳያል።
- መደምደሚያአስተያየቶች
- እስካሁን በተከናወኑት ሁለገብ ክንውኖች ሁሉ፣ ኢትዮጵያ እንዲህ አይነት ጣልቃ ገብነትን በመቃወም እና ጠንክራ በመቆምም፣ ከመቸውም ጊዜ በላይ አንድነቷን ጠብቃለች። ሰላም የሰፈነባት፣ የተቀናጀች ኢትዮጵያን፣ ለራሷ ለሀገሪቱ ብቻ ሳይሆን፣ ለአፍሪካ ቀንድ አካባቢ ጤና፣ መረጋጋት እና ብልጽግና ቁልፍ ሚና ትጫወታለች። መጫወቱን ቀጥላለችም።
- ስለዚህም በግጭቱ በጣም የተጎዱትን ለመደገፍ ፣ በፕሪቶሪያ የተደረሰው ስምምነት ሙሉ በሙሉ የተከበረ መሆኑን እና በመላ ሀገሪቱ ዘላቂ እና ጠንካራ ሰላም እንዲሰፍን ሁሉም ሰው በበኩሉ ወሳኝ ሚና መጫወት አለበት። ሁሉም የተስማሙባቸው ተግባራት ወዲያውኑ ትርጉም ያላቸው ተግባራት ውስጥ መግባት አለባቸው። ሁሉም የቤት ስራዎች በጊዜው መከናወን አለባቸው። ሁሉም እንቅስቃሴዎች አሁኑኑ በቅጽበት መጀመር እና መስራት አለባቸው። ሁሉም ተግባራት በሁሉም ግንባሮች ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ መከናወን አለባቸው። መከራን ማሸነፍ የምንችለው ያኔ ነው።
- ውሎ አድሮ ለኢትዮጵያ ዘላለማዊ ሰላምና ብልፅግና ሊመዘኑ ከሚገባቸው ስትራቴጂካዊ መለኪያዎች መካከል በብሔራዊ ሕገ መንግሥት የወጣውን አንቀጽ 39ን ማጥፋት ነው። ይህ አንቀፅ የብሄር ድንበሮችን በክልሎች ላይ በማድረግ የዜጎችን ነፃ እንቅስቃሴ እና መገልገያ አቅርቦት የሚገድብ አግላይ ድርጊት ነው።
- እኛ ኢትዮጵያውያን በህብረት እስከዛሬ ያጋጠሙንን ፈተናዎች ለማሸነፍ ቁርጠኝነት፣ ጥንካሬ እና ጽናት ያስፈልገናል። በተለያዩ የኢትዮጵያ ማህበረሰቦች ላይ እየደረሰ ያለውን ጉዳት ለማዳን እና በዘር የተመረዘ ግፍና መከራን ለማስወገድ በጋራ መስራት አለብን።
_____________________________________________________________________________________
