ለፅሁፌ ርዕስ የተጠቀምኩት፣ በትዕምርተ ጥቅስ የተቀመጠው የሌተናል ጀኔራል ባጫ ደበሌን ንግግር ነው። ከላይ የተጠቀሰውን ሀሳብ ጀኔራሉ በትላንትናው ዕለት በ EBC “ቀይ መስመር” የተሰኘ ፕሮግራም ጋር በነበራቸው ቆይታ ከተናገሩት የተወሰደ ነው።
ጀኔራሉ ወያኔ በአማራ ህዝብ ላይ እያደረሰ ያለውን ዝርዝር ግፍ ካስቀመጡ በኋላ የአማራ ህዝብ ይሄንን ግፍ “መበቀል አለበት፤ ጊዜው አሁን ነው። ይሄንን የማያደርግ አማራ ካለ ሳይወለድ ከእናቱ ሆድ ውሀ ሆኖ ቢቀር ይሻለዋል” ሲሉ በንዴት ተናግረዋል።
ኦፍፍፍፍ…. በጣም ትልቅ ዕዳ! ያውም ታላቅ የታሪክ ዕዳ። ይህን የምለው ጀኔራሉ ስለተናገሩት ብቻ አይደለም፤ በእኛ በኩል ይህን ሕዝባዊ ጠባሳ በዘላቂ ድል ማከም ካልቻልን የታሪክ ተጠያቂ ስለምንሆን ነው ‘የታሪክ ዕዳ‘ ያልኩት። መዘንጋት የሌለበት ነገር አንድ የጦር ጀኔራል ኢትዮጵያዊነቱ አላስችለው ስላለ፥ በአማራ ላይ የደረሰው ግፍ እንዲህ አስቆጭቶት መናገሩ ነው። ይህ ከሆነ ዘንድ፦ እኛ የአማራ ተወላጆች ይሄንን የጀኔራሉን ንግግር ስንሰማ ምን ይሰማን ይሆን !?
ወያኔ በሕዝባችን ላይ ያደረሰውን ግፍና በደል በቅርበት የምንመለከተው፣ ከህልውና ጦርነቱ ጋር በተያያዘ ሚና ይዘን የተሰለፍን ሰዎች ህመማችን እንዲህ በአደባባይ ሲነገር ስንሰማ ቁጭቱ የእግር እሳት ሆኖብን እንቅልፍ አያስተኛም።
መቸም ዘንድሮ የአማራ ህዝብ በተለይም ወጣቱና ጎልማሳው በታሪክ ውስጥ ለፈተና ወድቀናል። ከመንግሥት ሚዲያዎች መስማትና መመልከት እንደተቻለው፣ በግንባርም እንደሚስተዋለው የትግራይ ወራሪ ኃይል አማራን በብዙ መልኩ አዋርዷል። የጥፋት ሰይፉን የመዘዘው ሕዝቡ ላይ ነው። 100 ዓመት በድህነት ወደኋላ ለመመለስ አቅዶ በከፈተው የጦር ወረራ በ 4 ዞኖች ሙሉ በሙሉ፤ በ3 ዞኖች ደግሞ በከፊል የሕዝብና መንግሥት ንብረት ዘርፏል፣ ማጓጓዝ ያልቻለውን ደግሞ አውድሟል። ዘረፋው ከሊጥ እስከ ግዙፍ ፋብሪካዎች፤ ከቁልፍ ማህበራዊ ተቋማት እስከ ከተማ ንዑስ አምራቾችና የአርሶ አደሩን ጥሪት፣ አጥንትና ጉልጥምቱን የማድቀቅ ውድመት ነው ያደረሰብን። እንኳንስ የዛሬው የመጪው ትውልድ ሲቆጭበት የሚኖር፣ በሐሰት ትርክት የቆመ የበቀል በትሩን አሳርፎብናል።
ህዝባችን በዘመኑ ያፈራውን ሀብትና ንብረት ከመውሰዱምና ከማውደሙም በላይ አልሚ ጉልበት የመሆን አቅም ያለውን የህብተሰባችን ክፍል ጨፍጭፏል። እናት፣ እህት፣ ሚስት ዕድሜ ባልገደበው ሁኔታ ሴቶች በወራሪው መንጋ በቡድን ተደፍረዋል፤ ያውም የተከበረው የአማራ ሕዝብ ስም እየተነሳ በእንስሳዊ ማንነት ስም እየተገለፀ፣ ጠላት አጥንት ድረስ ዘልቆ የሚገባ ስድብ እየተሳደበ ነው የተደፈሩት።
እናት ከባሏና ልጆቿ ፊት፣ እህት ከወንድሞቿ ፊት በቡድን ተደፍራለች። የካኽናት ሚስት ሳይቀር በመንጋው ተደፍረዋል። ከአርሶ አደር ቤት ውስጥ አስከሬን በመቅበር አርሶ አደራችን ቀየውን ጥሎ እንዲሰደድ አቅዶ የሰራው ጠላት፣ በተመሳሳይ የኃይማኖት ተቋማቶቻችንን አርክሷል፤ አውድሟል።
በአጠቃላይ ጠላት የአማራ ነው ብሎ በአመነው ሰብዓዊም ይሁን ቁሳዊ ሀብት ላይ ያለምህረት ውድመት አድርሶብናል። ጠላት በወገን ላይ ይህን ሁሉ ግፍና መከራ ያደረሰው አማራ በመሆናችን ብቻ ነው።
የዚህ እኩይ አላማው መነሻ ደግሞ ግልፅ ነው፤ አማራን ማዋረድ፤ ማደህየት፤ ብሎም በአማራ መቃብር ላይ የተመሰረተች “ሀገረ–ትግራይ“ን መገንባት ነው። ጀኔራል ባጫ ደበሌ የተናገሩት እውነታ ይህን ነው። ጀኔራሉ የጠላት ፍላጎት “አማራን መግደል፣ ማደኸየት፣ ማዋረድ ነው” ብለዋል። ጀኔራሉ፣ ለፖለቲካ ትክክለኝነት (Political Correctness) ብለው ካልዘለሉት በስተቀር፣ ጠላት በአማራ መቃብር ላይ “ትግራይ ሪፐብሊክ” ን መመስረት ህልሙ እንደሆነ እናውቃለን።
አሁን ጥያቄው የአማራ ህዝብ በተለይም ወጣቱና ጎልማሳው የኀብረተሰብ ክፍል ይሄንን ግፍ እንዴት ማስተናገድ አለበት? የሚል ነው። ይህ ለአማራ ህዝብ እንደአጠቃላይ በተለይም ደግሞ ለወጣቱ የቀረበ ወቅታዊና ታሪካዊ ጥያቄ ነው።
የአማራ ወጣት ሆይ! ምላሽህ ምንድን ነው?
ይህን በእሳተ ጎመራ የሚመሰል የሚያቃጥል ጥቃት እንደዋዛ ታልፈዋለህ ወይንስ ደመኛ ጠላትህን ጀኔራሉ እንዳሉት “ትበቀለዋለህ?”
ምንድነው አቋምህ… ነገሩን ትርጉም የለሽ ለሆነው “አብሮ ለመኖር” ስትል በይቅርታ ታልፈዋለህ ወይስ አቶ ዩሃንስ ቧያለው እንዳሉት ጠላት “የወሰደውን ሁሉ ማስመለስ ብቻ ሳይሆን የበላውን ታስተፋዋለህ“?
እንግዲህ ውሳኔው የራስህ ነው።
እኔ ግን እንዲህ እላለሁ! የአማራ መዋረድ፣ ንብረቱ መዘረፍ፣ የእናቱና እህቱ መደፈር፣… ወዘተ ቆጭቶትና ደሙ ፈልቶ ጠላቱን ለመበቀል የማይነሳ አማራ በተለይም ወጣት ካለ እውነትም “ሳይወለድ ከእናቱ ሆድ ውስጥ ውሀ ሆኖ በቀረ” እላለሁ።
ጎበዝ! እናቱን፣ እህቱን፣ ሚስቱን እና ሀገሩን ከውርደት ያላዳነ ትውልድ በምድር ላይ መኖሩ ጥቅሙ ምንድን ነው? ኳስ ጨዋታ ለማየት? betting ቁማር ለመጫዎት? ፑል ቤት ለመዋል? ወይንስ ከርሱን እየሞላ ለመኖር? ይህን ‘ማህበራዊ መንዘላዘል‘ ጠላት የሚፈቅድልህ ይመስልሃል?
የአማራ ወጣት ሆይ!
ጦር ግንባር የሄደ ሁሉ አይሞትም። ጦርነትን ፈርቶ ከቤቱ የዋለ ሁሉም ከሞት አያመልጥም። ሞት በሁሉም ቦታ አለች። የምንሞትበትን ቀን፣ ስዓት፣ ቦታና ምክንያት ደግሞ ወሳኙ ፈጣሪያችን እንጅ እኛው አይደለንም። ለዚህ ነው በአማራ ባህል “አሟሟቴን አሳምረው” የሚባለው። ይህ አባባል ‘ሞት መቸም እንደማይቀር ግን ደግሞ ስም ያለው ሞት ሰጠኝ‘ ለማለት ነው። የውሻ ሞት ሳይሆን የክብር መስዋዕትነትን መምረጥ የጥንት አባቶቻችን ባህል ነው።
በእኔ እምነት ካሁን በኋላ የአፄ ቴዎድሮስን፣ ዳግማዊ አፄ ምኒልክን፣ ደጃዝማች በላይ ዘለቀን፣ ንጉሥ ሚካዔልንና መሰል ቀደምት ታሪካዊ መሪዎችን ስም እያነሳ መፎከርና ማስፎከር ያለበት፣ በደጀን ከሱ የሚጠበቀውን ሁሉ እየከወነ ያለ፣ ግንባር የዘመተና ጠላትን ለመበቀል እየተዋደቀ ያለው እንጂ፤ በዚህ የሞት ሽረት ተጋድሎ ሠዓት የዳር ተመልካች የሆነ አማራ መሆን አለበት ብየ አላምንም።
በደጀን ከሱ የሚጠበቀውን ድርሻ ሳይወጣ፣ ግንባር ዘምቶ የአማራን ደም ሳይመልስና የትግራይን ወራሪ ኃይል ሳይበቀል ሀገር ከውጭ ወራሪ ጠብቀው ነፃነትን ያወረሱንን ነገሥታትና አርበኞች ስም እያነሳ ሲፎክር እንዲውል መፈቀድ የለበትም። ምክንያቱም እነዚህና መሰል ታሪካዊ መሪዎች አይደለም አማራን ሊያስደፍሩ ቀርቶ ኢትዮጵያንም አሰከብረው የኖሩ ጀግኖች ነበሩና ስል ወንድማዊ ጥሪየን አቀርባለሁ።
ታድያ ዛሬ አማራ ተዋርዶ እና ኢትዮጵያ ተደፍራ እያለ እንዴት የነዚህ ጀግኖች ትንፋሽ ያልነካው ሰው በነዚህ ጀግኖች ስም ሲፎከርና ሲያስፎክር ይውላል? ሞራሉስ ከየት መጣ? አሰቂኙ ነገር ደግሞ ፉከራውንና ማስፎከሩን የሚያበዛው “የሳሎን አርበኛው” መሆኑ ነው። ፉከራ የአማራ ሕዝብ የጦር ስንቅ ልዩ እሴታችን ነው፤ ቦታው ደግሞ ግሮሰሪ ሳይሆን ጦር ሜዳ ነው።
