በራሳችን ወርቅ እንድመቅ – መኮንን ሻውል ወልደጊዮርጊስ

ኢትዮጵያ ፣ በአስተማማኝ  ሠላም ውሥጥ ሆና ዜጎቿ በአሻቸው የአገሪቱ ክልል እየተንቀሳቀሱ ሰርተው ብልፅግናንን እውን ለማድረግ የሚችሉት ፤ ያልወገነ ፣ ሁለንተናዊ  ጥንካሬ ያለው እና በወታደራዊ ዝግጅቱ በዓለም ተወዳዳሪ የሆነ ፣ የአገር መከላከያ ኃይል ና ለህግ  እና ለህሊናው ብቻ ተገዢ  የሆነ ፣ ፍትህ ና ሠላም በመላው አገራችን እንዲነግስ የሚያደርግ  ሙያውን አክባሪ ፣  ህግ አሥፈፃሚ ተቋም   እና አንድ የጋራ መግባብያ ቋንቋ ሲኖር  ምሑራን ያምናሉ ። ያለ እነዚህ በፍፁም ሰላም እንደማይመጣ  የበለፀጉትን አገራት  የትላንትና  የዛሬን  ታሪክ  መለሥ  ብሎ  መመልከት  አሥፈላጊ  ነው ። ሲሉም ይመክራሉ ፡፡

ቻይና ፣ አሜሪካ ፣ ሩሲያ ፣ ጀርመን ፣ እንጊሊዝ ፣ ፈረንሣይ ፣ ጣሊያን ፣ ስፔን ፣ ፖርቹጋል ፣ ወዘተ ።  በአገራቸው  ሠላም ሰፍኖ ብልፅግና የመጣው ሁሉም ዜጋ የሚመካበት የህግ ሥርዓት ፣ መከላከያ ሠራዊት  ና አንድ ገዝፎ የሚታይ ሁሉም የሚናገረው ብሔራዊ  ቋንቋ ሥላለቸው  ነው ።

ዛሬ  አገራችን  ተከታታይነት  ያለው  ወከባ ፣  ትርምስ ና ሰቆቃ  ውሥጥ  እንድትዳክር  ያደረጋት ፣  የእነዚህ  ሦሥቱ  በወጉ ያለመኖር  እንደሆነ እሙን ነው ።

በአገራችን 80% የሚነገረውን አማርኛን ፤  ብሔራዊ ቋንቋ ለማደረግ ባለመቻላችን እና የባቢሎንን ግንበኞች መንገድ በመከተላችን የተነሳ የአገራችን ህዝቦች ሠላም ክፉኛ እንደተናጋ ይታወቃል  ። የህዝቡን ሰላም ያናጉትም  የፖለቲካ ሊሂቃኑ ናቸው ። እነዚህ ሊሂቃኖች ፣ በምክር ቤት ና በክልል ምክር ቤት በአማርኛ ይናገራሉ :: ወደ ሚያስተዳድሩት ህዝብ ሲመለሱ ፣ “አማርኛ አናውቅም ፡፡ ” ይላሉ  ።  አማርኛ የአማራ ቋንቋ እንዲሆን ከፈጣሪ የተሰጠ እሥኪመሥለን ድረስ አማርኛን ይጠየፋሉ ። ጥላቻንም ይዘራሉ ፡፡

እነዚህ የፖለቲካ ነጋዴዎች ፣” ሁሉም ሰው የፈጣሪ  ሸክላ ነው ብለው አያምኑም ።ፈጣሪም ለሰው ፊት አያደላም ፡፡ ሥለ ነገድ ፤ ጎሣና ቋንቋ ግድ አየሰጠውም ፡፡ የሱ አጀንዳ ፍቅር ነው ፡፡ የዘርና የቋንቋ ሹክቻ አይደለም ፡፡  ሁሉም  ቋንቋ  እኩል  እና ሰውን ከሰው ጋር አቀራራቢ አግባቢ እና አፋቃሪ  እንጂ አጣይ አይደለም ። ማንም ሰው ለማንም ሃሳቡን በአንደበቱ አልያም  በምልክት ቋንቋ ሳይናገር ሊዋደድ ና ሊፋቀር አይችልም ። እንኳን ለፍቅር ለጥላቻም ቋንቋ ያሥፈልጋል ።  ” በማለት ህሊናቸውን ለህብረት ኑሮ አያስገዙም ፡፤

ቋንቋ የመግባቢያ እንጂ  የመጨቆኛ ና የፖለቲካ መሣሪያ አለመሆኑ  ቢታወቅም ፣ በእኛ አገር ወደ ሥልጣን መወጣጫ እርካቡ ቋንቋ  ከሆነ እንሆ 30 ዓመት ሞልቶታልና እነሱ ሁሌም በቋንቋ እያመካኙ ለመበዝበዝ ነው ፍላጎታቸው ። ከ 30 ዓመት በኋላ ፤ ግንቦት 28 / 2013 ዓ/ም አገራዊው  ምርጫ ተካሂዶ ” የቋንቋ ንግሥ ና ያበቃል ። ” የሚል ተሥፋ ይህ ፀሐፊ አለው ።  (…)

ጥቂት የማይባሉ ምሁራን ግን ፣ ዛሬና አሁን ሥር ነቀል ለውጥ ይፈልጋሉ ፡፡ ለምን ተብለው ሲጠየቁ ፣ ” ከምርጫ በፊት ፣ ሌቦችንና የህዝብን ማጅረት የሚመቱ አስመሳይ ፖለቲከኞችን የለውጥ ኃይሉ  አስቀድሞ ከጫወታ ውጪ  ካላደረገ በስተቀር ፣  በምርጫ ወቅትና ከምርጫ በኋላ በሚደረጉ አሻጥሮች አገሪቱ ሰላሟን ታጣለች ብለን እንፈራለን ፡፡ ” ይላሉ ፡፡  ይህ እምነታቸው ባይናቅም ፤” የአገሪቱን  የፀጥታ ኃይሎች በሙሉ በአንድ ዕዝ እንዲመሩ ማድረግ ፤ የአገሪቱን ና የህዝቧን ሰላም ለማስጠበቅ ዝግጁ በማድረግ፡  ይህንን ስጋታቸውን ማቃለል ይቻላል ፡፡” በማለት የመፍትሄ ሃሳብ የሚያዋጡ አሉ ፡፡  የእንባ ጠባቂ ተቋሙ ይህንን ሃሳብ ማዋጣቱን አትዘንጉ ፡፡ ሃሳቡን ሰምቶ እንዳልሰማ ማለፍ ፣ ዋጋ እንደሚያስከፍል ፣ መንግስት የሚገነዘብ ይመስለኛል ፡፡

ይህንን ሁሉ ሥጋት የደቀነብን ፤ ከ80 በላይ ቋንቋ ያላቸው ጎሣዎች ባሉባት አገር ፣ ሰው ያልፈጠረውን የአንድ ሉአላዊ  መንግሥት ና ህዝብ መሬት በየክልሉ ሸንሽኖ ፤ ለአንድ ቋንቋ ተናጋሪ ብቻ በመስጠት  ፣ ዜጎች በዜግነታቸው ኮርተው ፣ በአገራቸው ምድር ፣ ሰርተው እንዳይበሉ የሚያደርግ  የአንድ ጎሣ ቋንቋ ንግሥና ነው ፡፡ ይህ አይነቱ ርዕየት አብዮታዊ ዴሞክራሲም በለት መለሲዝም  ፣ ዜጎችን የሚያናቁርና እሥከዘላለሙ  የማያቀባብር  የልዩነት ግንብ ነው ፡፡  ይህንን ሃቅ የለውጡ ወይም አሻጋሪው መንግስት የሚያጣው አይመስለኝም  ። በአውሮፖ ና አሜሪካ ይቅር ና በጎረቤቶቻችን አገሮች የእኛን መሰል የማያቀባብር የቋንቋ አጥር በዜጎች መካከል  እንዳልታጠረም የየክልሎቹ ፕሬዝዳንቶች የሚገነዘቡት ይመስለኛል  ።

እርግጥ ነው የቋንቋ አጥሩ ፣ የቀድሞው ጠቅላይ ሚኒስቴር”  የመለስ ዜናዊ አዲስ ፍልሥፍና  መሆኑ እና ለሙከራ ወደተግባር እንዳመጣው ለምራብውያኑ ግልጽ ነው ። “ይህ ሱሪ በአንገት የማውለቅ ያህል የተደናበረና የሚደናብር ፍልስፍና    በዓለም አገራት  የለም ። ህዝብ   በየቋንቋው  አጥር ውስጥ ሆኖ      ( በዜናዊዝም  ፍልስፍና  እንዲተዳደር )  ለ 30 ዓመት ተደርጓል ፡፡ በየትም የሀገሪቱ ክፍል ፤ በቋንቋው እየተለየ ፣ የማይመለመል ወታደርና ፖሊሥ ይህቺ አገር  ቢስፈልጋትም ይህ ለ30 ዓመታት አልነበረም ፡፡  በዚች አገር ውስጥ በቋንቋ ያቋቋምነውን የየክልሉን ኃይል  ወደ ፌደራል  በማምጣት ፣ ለሦሥት ወር በማሰልጠን እና በፊደራል ሥር በማድረግ ፣  ከሁሉም ብሔረሰቦች ጋር በመበወዝ ኢትይጵያዊ  የሆነ ፣ ፖሊስና ወታደር መፍጠር  ካልቻልን በስተቀር አበሳችን ይቀጥላል ።

ይህ መሆን የሚችለው  ከምርጫው በኋላ  ህገ መንግሥቱ ላይ ያሉ አሳሪ አንቀፆችን ፣ በተለይም ቋንቋን ፣ የክልል መንግሥታት ና የፊደራል መንግሥትን ሥልጣን  በተመለከተ አዳዲስ ህጎችን በማውጣት   ፤ የምርጫ ህጉን እና ለሥልጣን የመወዳደሪያ መንገዱ የሚቀየርበትን መንገድ በመቀየስ  እንደሆነ ቢታመንም ጥቂት የማይባል ዜጋ ፣  የዛሬን እንዴት አድሬ እያለ ነው ።ይህ እንደ ሥጋዊው ምሳሌ በቀላሉ ወደጎን የምንገፋው የሰው ሥጋት  አይደለም ፡፡

ኢትዮጵያ ውስጥ ከ80 በላይ ቋንቋዎች እየተነገሩ ፣ በ11 ክልላዊ  መንግሥታትት ቋንቋዊ ሥልጣን ለጥቂቶች በመሥጠት  አገርን መምራት ነገ ፣ እንደ ትግራይ ክልል ዓይነት አደጋ እንደሚያስከትል ከወዲሁ መገንዘብ የሥጋቱን እውነትነት ያረጋግጥልናል ፡፡ እናም ፣ በሁሉም ክልል ከ85 % በላይ ተናጋሪ ያለው የአማርኛ ቋንቋ ብሔራዊ ቋንቋ እንዲሆን ህገ መንግሥታዊ  እውቅና እንዲሰጠው ማድረግ ፣ ከምርጫ በኋላ የመንግሥት ሥልጣን የሚይዘው መንግሥት ኃላፊነት መሆኑን ዛሬ ላይ ሆኜ ማሳሰብ እፈልጋለሁ ።

     ይህን  ሥል  ለሱማሊኛ  ተናጋሪው  ሱማሊኛ  የማይችል  አሥተዳዳሪ  ይሾምለት  ማለቴ  እንዳልሆነ ይታወቅለኝ ። በኢትዮጵያ  የሚኖሩ  ሱማሊኛ  ተናጋሪ  ሰዎች  በምሥራቁ  የኢትዮጵያ  ክፍለ አገር ይኖራሉ ። ( በአገሪቱ በሙሉ ይኖራሉ ፡፡ )  አብዛኛዎቹ   በተለይም  በከተማ  የሚኖሩ  አማርኛ ይነገራሉ ። አማርኛ  ሁለተኛ የሥራ  ቋንቋቸው  ቢሆን ኢትዮጵያዊነትን  ያጠናክራል  ። ነው  ፤ እያልኩ ያለሁት ።

በነገራችን ላይ ከጎረቤት ኬኒያ ጀምራችሁ ፣  የአብዛኞቹን የአፍሪካ  መንግሥታትትን  የሥራ ቋንቋ ና ብሔራዊ  ቋንቋቸውን (official and national languages )የቅኝ ገዢዎቻቸው መሆኑንን መገንዘብ ጠቃሚ ነው ። የኢትዮጵያ መንግሥት የሥራ ቋንቋ ግን አማርኛ ነው ። ( official languages) ጥያቄዬ አማርኛ ቋንቋ ለምን ብሔራዊ ቋንቋ አይሆንም ነው ? ሁሉም የመንግስት ባለስልጣን በቋንቋው እየተራቀቀበት አይደለምን ? የትኛው የክልል ባለስልጣን ነው የአማርኛ ቋንቋ ሲደናገረው ያየነው ? በራሰችን ወርቅ ባንቀልድና እራሳችንን ባናኮስስ መልካም የመስለኛል ፡፡

የጥቂቶቹን የአፍሪካ አገራት  ብሔራዊ  ና  የሥራ  ቋንቋ  በመጥቀስ  የፅሑፊን ጭብጥ በማጠናከር ፅሑፊን እቋጫለሁ ፡፡  ።

አገር                                                            የሥራ ና ብሔራዊ ቋንቋ

አንጎላ                                                               ፖርቹጋልኛ

ቤኒን                                                                 ፈረንሣይኛ

ቦትስዋና                                                           በከተማ እንጊሊዘኛ  በገጠር  ሳትስዋና

ቡርኪናፋሶ                                                       ፈረንሣይኛ

ብሩንዲ                                                           ፈረንሣይኛ ና ክሩንዲኛ

ካሜሮን                                                         እንግሊዘኛ ና ፈረንሣይኛ

ኬፕቨርዲ                                                       ፖርቹጋልኛ

ቻድ                                                              ፈረንሣይኛ ና አረብኛ

ኮሞሮስ                                                         አረብኛ ና ፈረንሣይኛ

ዴ/ሪ/ ኮንጎ                                                   ፈረንሣይኛ

ጂቡቲ                                                           ፈረንሣይኛ ና አረብኛ

ኢኮተሪያል ጊኒ                                             ስፖንሽና ፈረንሣይ

ኤርትራ                                                      ትግሪኛ ፣ አረብኛ ፣ እንግሊዝኛ

ጋቦን                                                         ፈረንሣይኛ

ጋምቢያ                                                    እንጊሊዝኛ

ጋና                                                          እንጊሊዘኛ

ጊኒ                                                          ፈረንሣይኛ

ጊኒ ቢሳው                                              ፖርቹጋል

ኬኒያ                                                     እንጊሊዘኛ ና ኪስኋሊ

ላይቤሪያ                                             እንጊሊዝኛ ና 20 የጎሳ ቋንቋዎች

ማሊ                                                  ፈረንሳይ

ሞሪሸስ                                            እንጊሊዘኛ ና ፈረንሣይኛ

ኒጀር                                                 ፈረንሣይኛ

ሩዋንዳ                                             ፈረንሣይኛ ና እንጊሊዝኛ

ሴኔጋል                                                ፈረንሣይኛ

ደቡብ አፍሪካ

ዛምቢያ                                            እንጊሊዝኛ

ዚምባቡዌ                                      እንጊሊዝኛእንጊሊዘኛ እና የራሷ 11 ቋንቋዎች የመንግሥቷ ና የአገሪቱ ብሔራዊ ቋንቋ ነው ።

ቶጎ                                                 ፈረንሣይኛ

ዩጋንዳ                                            እንጊሊዝኛ

( ምንጪ  Nation online project …one world )