ይህም አለ። በሰው የሚደርስ ይቀሰቅሳል፤ በራስ የሚደርስ ያነቃል። በእኔ ሲደርስ ነቃሁ። የሁለቱም ፕሮፌሰሮች መነሻ “የምንጽፈውን አትተቹብን፤ ከተቻችሁት ባታነቡት ነው፤ ካነበባችሁትም ባይገባችሁ ነውና እንዳትገሠጹ ዝም በሉ” የሚል ስሜት ነው። የፍቅሬ ቶሎሳን ተረት “ተረት ነው” ብየ በመጻፌ፥ የወረደብኝን የስድብ ጋጋታ በኢንተርኔት የሚወጡትን ጽሑፎች የሚከታተል ሁሉ አይቷል። ከዚህ በፊት ዳንኤል ክብረት አንባቢ መሆኑንና የጠቀሰውም ካነበበው መጽሐፍ መሆኑ ግልጽ ሆኖ ሳለ “አላነበብከውም” በማለት ውሸታም ተደርጓል። አልገባህምም ተብሏል። ግን አልገባህም ማለት የሚቻለው የረቀቀ የፊሎሶፊ መጽሐፍ ሲተች እንጂ ተራ ጽሑፍ ሲገመገም አይደለም።
ዳንኤልን ያሳዘነው አሉን የምንላቸውን የታሪክ ምሁራንን ሞያው ያልሆነ ሰው ሥራቸውን ሲነቅፍ አይቶ ነው። የታሪክ ባለሞያዎች ፕሮፌሰር ታደሰ ታምራትን፥ ፕሮፌሰር መርድ ወልደ አረጋይን፥ ፕሮፌሰር ሥርግው ሐብለ ሥላሴን የሚያዩዋቸው ሠለስቱ የታሪክ አጋእዝት አድርገው ነው። ባለፉት አርባ ዓመታት የግዕዝ ሰነዶችን ለማጥናት ልዩ ዕድል አግኝቼ ነበር። ሁሉም የሚደግፉት ታደሰ የተለመውን የታሪክ መሥመር ነው። ገድላትና ተአምራት በሚሰጡት መንፈሳዊ ትምህርት ላይ የታሪክ ምንጮች መሆናቸውን ካስተማሩን ውስጥ ዋናው ታደሰ ታምራት ነው። ዛሬ Church and State In Ethiopia የሚለውን የታደሰ ታምራትን መጽሐፍ የማይጠቅስ የኢትዮጵያ ታሪክ ደራሲ ካለ ብቸኛ ሰው መሆን አለበት።
ለሕዝብ የቀረበን ድርሰት ሊተች የሚገባው ሲሆን ባለሞያው ነው። ካልሆነም አሳታሚ ካገኘ ማንም ሊተቸው ይችላል። በዚህ ጊዜ ደራሲው፥ “በድርሰቴ ምን ጠቀምኩ፥ ምንስ ጐዳሁ” ብሎ ሒሱን ይመረምራል እንጂ፥ “እንዳንተ ያለው የእኔን ድርሰት ለመተቸት ብቃት የለውም” አይባልም፤ በምሁራን ዓለም አልተለመደም። ከዓሥር መጻሕፍት በላይ ተችቻለሁ። ከአንድ ደራሲ በቀር ቅሬታውን አላሰማኝም። የታደሰ መጽሐፍም እንደገና ሲታተም መቅድም እንድጽፍለት ጠይቆኝ፥ ከረጅም ጊዜ ልምዴ የተነሣ ያየሁበትን ጉድለት ሳክልበት ታደሰ በደስታ ተቀብሎታል። ዓዋቂዎች ትችትን የሚቀበሉት እንደዚህ በጸጋ ነው። “ሐሳብን ከደራሲው ለይታችሁ ተቹ፤ ሐሳብ ለሐሳብ ሲፋጭ የተሻለ ሐሳብ ይወጣል፤ የሰውየውን ማንነት ወደመተቸት መሄድ አላዋቂነት ነው” የሚለውን መርሕ የሚያሣምሩ አንዳንድ መምህራን፥ በራሳቸው ሲደርስ በቅጽበት ያዳልጣቸዋል።
“እባብ ያየ ልጥ ቢያይ በራየ” እንዲሉ፥ አንዳንድ መሠርይ ፈረንጆች የሠሩት ጥፋት በብዙዎች ዘንድ “ፈረንጅ ስለ ኢትዮጵያ የሚጽፈው ሁሉ ኢትዮጵያን ለመጉዳት ነው” የሚል በሽታ አሳድሯል። እንዲህ ያሉ ተንኮለኛ ፈረንጆች አሁን የሉም አይባልም። ግን ካለፉት ውስጥ ለምሳሌ፥ ሂዮብ ሉዶልፍ፥ አውጉስት ዲልማን፥ ኤኖ ሊትማን፥ ቴዎዶር ኖልደከ፥ ኢግናዚኦ ጉኢዲ፥ ሴባስቲያን ኦይሪንገን፥ ዋሊስ በጅ፥ ሪቻርድ ፓንክረስት፥ ስቬን ሩበንሶን፥ ካሁኖቹ ውስጥ ደግሞ አሌሳንድሮ ባኡሲ፥ ዚግበርት ኡሊግ፥ ራይኔር ፎግት፥ ማንፍሬድ ክሮፕ፥ ሮናልዶ ራይኔሪ፥ ጀራርድ ኮሊን፥ ወዘተ. ያደረጉትን አስተዋፅኦ ለክፋት ነው ማለት ኢትዮጵያዊ ጀግና አያደርግም። ክብረ ነገሥትን ወደሃያ የሚሆኑ የብራና መጻሕፍት ቃል በቃል አመሳክሮ ያሳተመልንን ካርል ቤዞልድ ምን እንበለው? ዶክተር ሥርግው ገላዬ ወደአማርኛ የተረጐመው የካርል ቤዞልድን ጥናት ነው።
ምዕራባውያን (ፈረንጆች) በቀይ ባሕር ወዲህና ወዲያ ማዶ የሚኖሩ ሕዝቦችን ታሪክ ሲያጠኑ፥ በሁለቱ ቦታዎች ተመሳሳይ ቅርሶች አገኙ። ይኸ በዓይን የታየ፥ በእጅ የተዳሠሠ ጽድቅ (fact) ነው። ለምን እንዲህ ሆነ ሲባል የሚሰጠውን አስተያየትና ዶክተር ፍቅሬ ቶሎሳ ለአማሮችና ኦሮሞዎች መመሳሰል የሰጠውን ምክንያት (እወንዝ ውስጥ ያላባት የተጸነሱ መንታዎች) እኩል ሚሶሎጂዎች ናቸው ማለት ለዕውቀት ጕድለት ምስክርነት ነው።
በመጨረሻም፥ ዛሬ የዳንኤል ክብረትን ያህል የግዕዝን መጻሕፍት የመረመረ ኢትዮጵያዊ የለም። በኢትዮጵያ ገዳማትና በአውሮፓ አብያተ መጻሕፍት እያፈላለገ ይመዘግባቸዋል፥ ያነባቸዋል፥ ስለነሱም ይጽፋል። ታዲያ እንዲህ ያለውን ወጣት ቢያጠፋ እንኳን ይታለፋል እንጂ፥ ምን ዓይነት ኢትዮጵያዊ ሕሊና ነው በማበረታታት ፈንታ ለኢትዮጵያ ሊቃውንት ስም ለምን ተቈረቈርክ ተብሎ የሚሰደበው?
