የኢትዮጵያ ስትራተጂክ ግርዶሽ: አሜሪካ የበላይነቷን ለማመቻቸት አፍሪካዊ አገልጋይ ገዝታለች – ክፍል 2 ክ 8

አክሎግ ቢራራ (ዶ/ር)

እኛ ሞኝና ተላላ ሆነን፤ ኢትዮጵያን እንደ ሃገር እና ኢትዮጵያዊነትን እንደ ዜግነት መለያ አድርገን ድጋፍ የሰጠነው (The No More Movement and support for the GERD against Egyptian aggression etc. ) ዛሬ መቀበል ያለብን ልንውጠው የሚገባን ሃቅ አቢይ በልቡ የሚሰራውን ያምናል የሚለውን ነው። አስር  ጊዜ ኢትዮጵያ፤ ኢትዮጵያ ብንል ይህችን ታሪክ ያላትን አገር በፍጥነት በአዲስ ታሪክና ትርክት እየቀየሯት ነው።  የኦሮሞ ጋዳ ስርዓት፣ “የአገሬውን ተወላጅ እያማከኑ፤ ማህበረ-ፖለቲካዊ” የግዛት መስፋፋት፣ የባህልና የሕዝብ ውህደት፣ ተከታታይ እልቂትና ጦርነት፣ የወንድ የበላይነት፣ ማህበረ-ኢኮኖሚያዊ እና ፖለቲካዊ በሌሎች ብሄረሰቦች ላይ የበላይነት” መቀዳጀትን ነው::  ሰብአዊነት እና ርኅራኄ ያለው መሪ ከአራት ዓመታት በላይ ግፍን አይፈቅድም ወይንም አያመቻችም ወይም አይደግፍም።

ለሕዝብ ህይዎትና ደህንነት ትኩረቶችን ቅድሚያ ሰጥቶ፤ ለምሳሌ ለተራቡት ሃያ ሚሊየን ኢትዮጵያዊያን፤ ለተፈናቀሉት አራት ሚሊን ሁለት መቶ ሽህ ወገኖቻችን፤ ስራ ለሌላቸው   ብዙ ሚሊየን ወጣቶች ወገኖቻችን፤ በሱዳን መንግሥት ለተነጠቀው መሬት ማስመለስ፤ በጋምቤላ በደቡብ ሱዳን አማጽያን ለተነጠቀው ግዙ መሬት፤ ለኑሮ ውድነት ወዘተ  ቅድሚያ በመስጠት ፋንታ ሃያ አምስት ሚሊየን ኢትዮጵያዊያንን ችግኝ ትከሉ ብሎ ማዘዝ በምን ማህበረሰባዊ ልማትና እድገት መስፈርት የሕዝብ ተቀባይነት ይኖረዋል? ችግኝ የሚተከለው የሕዝብን ኑሮ ለማሻሻል መሆኑ በመላው  ዓለም ተቀባይነት ያለው ፖሊሲ ነው። ግን፤ ሕዝብን እያዋከቡ፤ ንጹሃንን ለአደጋ እያጋለጡ፤ ጦርነት እያካሄዱ ወዘተ የችግኝ ተከላ ስራ ግን ማዘናጊያ ሆኖ አየዋለሁ።

የሚናገረውና የሚሰራው ተጻራሪ ናቸው።

“እርካብና መንበር” ብሎ በሰየመው መጽሃፉ ዓብይ አሕመድ እንዲህ ብሎ ጽፏል። “በሥልጣን አካሄድ አገር ማለት ከተራራና ሸንተረሩ ባለፈ ህብረተሰቡ (ሕዝቡ) እንደሆነ መገንዘብ አስፈላጊ ነው”። ይህንን መርህ አምንበታለሁና እተገብረው አለሁ ያለው ጠቅላይ ሚንስትር ግን በድርጊቱ ሲገመገም፤ የዜጎችን የእለት ከእለት ፍላጎት፤ ሰብአዊ ክብርና ደህንነት፤ የዜጎችን ሰላምና የአገርን እርጋታ ሊተገብር አልቻለም። ሕዝብን በዘውግና በእመነት ሳይለያዩ በማገልገል ፋንታ፤ ልዩነቶችን በማይመለሱበት ደረጃ እንዲጠናከሩና ስር እንዲሰዱ አድርጓል። ሚዛናዊና ፍትሃዊ የፖለቲካ መርህ በማስተናገድ ፋንታ፤ በተከታታይ ወታደራዊ ኃይል በመጠቀም ብቻ ችግሮችን ለመፍታት ይሞክራል። ችግሮችን ችግሮችን እየተኩ የሄዱበት መሰረታዊ ምክንያት ይህ ጭፍን የሆነ፤ ከኔ ሌላ አዋቂ የለም የሚል የአምባገነን መርህ ስለሚተገበር ነው።

ጭግኝ የሰው ህይወት ሊተካ አይችልም።

በአማራው ሕዝብ ላይ ጦርነት እያካሄዱ፤ አስርት ቢሊየን ችግኞችን መትከል ማዘናጊያ ነው።  ንጹሐን ሕፃናትን፤ እርጉዝ ሴቶችን፤ አረጋውያንን ለመጠበቅ ዓለም አቀፋዊ መርህንና ህግጋትን በመተካት ወይንም በማፈንና ኢ-ሰብአዊ ስራዎችን በመተግበር አይደለም። በነገራችን ላይ የኦሮሞ ሰላማዊ ዜጎችም–በጉጅ፤ በገዲዖ፤ በወለጋ በኦነግ ሰራዊት እየሞቱ ነው። ጋሞም እንዲሁ። ጉራጌም እንዲሁ። በቤኒ ሻንጉል ጉሙዝ እና በጋምቤላ ንፁሃን ዜጎችም እንዲሁ። ዋናውና በእቅድ እንዲጨፈጨፍና ከቀየእው እንዲባረር የተፈረደበት ሕዝብ ግን አማራው ነው።

ዐብይ አህመድ ለመጨረሻ ግቡ መንገዱን ያመቻቻል።  ቀይ መስመር የሚባል ነገር የለም።  ቁጥሩ ምንም ይሁን ምን  በሂደቱ ውስጥ ሰላማዊ ዜጎችን መስዋእት ማድረግ የተ መደ  የንግድና የዓላማ ስኬት ጥምር ሥራ አካል ነው።  ያማራው ችግር የራሱ ነው፤ ራሱ ይወጣው የሚለው አያዋጣም። አማራው የሚታገለው ለራሱ ብቻ አይደለም። ለወገኖቹ ፍትህና ደህንነት፤ ለአገሩ ዘላቂነት ጭምር ነው። ፋኖው የሚሰራው ይህንን መርህ ተከትሎ ነው።

ዐብይ አህመድ አገር የሚያናጋው የኦሮሞና የአማራ ሸኔ ነው ብሎ ሁለቱን አቻ በአቻ ሲያቀርባቸው እጅግ አዘንኩ። አሜሪካኖች ህወሃትንና የአብይን መግሥት በተመሳሳይ አቻ በአቻ አድርገው ሲሰይሙ እኔ ይህ ትክክል አይደለም ብየ ተከራክሬ ነበር። ፋኖ ባንክ አልዘረፈም። ፋኖ የኦሮሞን ሕዝብ አልጨፈጨፈም። ፋኖው የሚደገፈው ድሃው የአማራው ሕዝብ ነው። ፋቢው ነጻ ባወጣቸው አካባቢዎች ሁሉ ስርዓት ያስከብራል። የሕዝብ ደጀን ሆኗል። ሕዝብ ያከብረዋል። ግፍና በደል ገና ያልደረሰባቸው ኢትዮጵያዊያን ሁሉ ካልነቁና ይህንን እኩይ ተግባር ካላስቆሙት፤ አፋር፤ ጉራጌ፣ ሲዳማ፣ ሶማሌ፣ ቤኒ-ሻንጉል ጉሙዝ፣ ኦሮሞ፤ ጋምቤላ እና ሌሎችም ሳያውቁ በኦሮሞ ጽንፈኞችና ብሄርተኞች መዋጣቸው የማይቀር ነው። ቢዋጡም ሰላምና እርጋታ አይኖርም።

የኢትዮጵያ “መሳያ” ወደ መጀመሪያው ምስጢራዊ የጨዋታ እቅዱ እንዴት ተመለሰ?

ባለፉት አምስት አመታት ንፁሀን ዜጎች ያልተገደሉበት፣ ያልተጠለፉበት፣ ያልተያዙበት፣ ያልተባረሩ ወይም ያልተሰደዱበት አንድ ሳምንት እንኳ አላስታውስም። ኢትዮጵያ ውስጥ ግጭት ያልነበረበት ጊዜም የለም። ሁለቱም በብሔራዊ ሥነ-ልቦና እና ኢኮኖሚ ላይ አሉታዊ ተፅእኖ አላቸው። የሰላም፣ የጸጥታ፣ የሕግ የበላይነት፣ ከብዝሃነት ጋር አብሮነት ( መደመር)፣ ፓን አፍሪካኒዝም፣ ዴሞክራሲ እና የብልጽግና ወንጌል መስበክ፤ በዜጎች መካከል ያለውን የማያቋርጥ ፍርሃት፣ አለመተማመን፣ የሰው ልጅ መራቆት እና ተስፋ መቁረጥን አይለውጠውም። በሚሊዮን የሚቆጠሩ ኢትዮጵያውያን፣ አብዛኞቹ ወጣቶች፣ የገጠር ነዋሪዎች፣ ድሆች፣ እና ሌሎች አንዱ ከሌላው ተለያይተዋል።  እንዳይገናኙና  መፍትሄ  እንዳይፈልጉ  ጫና ተደርጎባቸዋል።  

ዘረኝነት፤ የብሄር ተተኪነት፤ ጽንፈኛነት ካንሰር ነው። አገርን ያጠፋል።

ዩናይትድ ስቴትስ አንድ አገር በጨቋኝ፣ በአምባገነን ወይም በጨካኝ በመመራቱ ምንም ግድ የላትም። ለሰብአዊ መብት መከበር፣ ለሕግ የበላይነት ወይም ለዲሞክራሲ መከበር ግድ የላትም።   አፍጋኒስታን፤ ሊቢያ፤ ኢራክ፤ ሶርያ ምሳሌዎች ናቸው። የዩክሬን ጦትነት ሊፈታ ያልቻለበት ዋና ምክንያት አሜሪካ ለዩክሬን ከፍተኛ ድጋፍ ስለምታደርግ ነው። የአሜሪካው ፕሬዝደንት ጂሚ ካርተት ያሉትን ልጥቀስ። The US is “the most warlike nation in the history of the world—“Since 1979, do you know how many times China has been at war with anybody? “None, and we have stayed at war…

“The US has been at peace for only 16 of its 242 years as a nation. Counting wars, military attacks and military occupations, there have actually only been five years of peace in US history–1976, the last year of the Gerald Ford administration and 1977-80, the entirety of Carter’s presidency.” እንደ አሜሪካ መንግሥት ጦርነት የሚወድና በመላው ዓለም ዙሪያ ጦርነት ያካሄደ መንግሥት የለም የተባለው ትክክል ነው። በዐብይ ዘመነ መንግሥት ኢትዮጵያ አንድ ሳምንት እንኳን ቢሆን ሰላምና እርጋታ አልታየም። ግን የብልጽግና ባለሥልጣናት የሚናገሩት ከዚህ ተጻራሪውን ነው።

በአሜሪካ የውጭ ፖሊሲ ቀዳሚው መስፈርት መሪው የአሜሪካን ብሄራዊ ደህንነት እና የገበያ ጥቅም ማስከበር መሆን ወይንም አለመሆኑ ነው። ታማኝነት ይባላል። ዐብይ ክከዳተኛ በላይ ነው። ጨካኝ አምባገነን ነው። አማራጭ አመለካከቶችን አይሰማም። አስተሳሰቡ ምክንያታዊ አይደለም። የራሱን ተገዢ ፓርላማ እንኳን አይመለከትም። የኢትዮጵያን ብሄራዊ ደህንነት፣ ሉዓላዊነት፣ የግዛት አንድነት እና የ126 ሚሊዮን ህዝብ ደህንነትን ቢያናጋው ምንም አይጨነቅም። የእሱ ቁርጠኝነት በማንኛውም ዋጋ ስልጣንን ማቆየት ነው። “እርካብና መንበርን” ያላነበባችሁ አንብቡ።

ዐብይ ለውጭ ጋዜጠኛ የሰጠውን ህዝባዊ መግለጫ ጨምሮ ለአሜሪካ ታማኝነቱን ሲገልጽ በጣም ደነገጥኩኝ። አፈርኩኝ፤ ይህን ለመናገር የሚደፍር የሉዓላዊ ሀገር መሪ አለ? ኢሳያስ አፈወርቂን ከዐብይ የሚለየው አገር ወዳድነትና ለአላማ ጸናኢነት ነው።  ስለ ሱዳን ጦርነት በካይሮ የተካሄደውን ድርድር ስሰማ ከፍተኛ ደስታ ተሰምቶኛል። ምክንያቱም በጉባኤው የተሳተፉት መንግሥታት፤ ኤርትራንና ኢትዮጵያን ጨምሮ “የሱዳን ጉዳይ የሱዳን ሕዝብ ጉዳይ ነው፤ በሱዳን የውስጥ ጉዳይ ማንም መንግሥት ጣልቃ መግባት የለበትም” የሚለው ግሩም  መርህ ስለሆነ ነው። አሜሪካ በኢትዮጵያ የውስጥ ጉዳይ ጣልቃ እንዳትገባ ከተፈለገ መጀመሪያ ኢትዮጵያ በዘውግና በቋንቋ የተዋቀረው ሕገ መንግሥትና የክልል አስተዳደር ስር ዓት መቀየር አለበት። ለአሜርካ ታዛዢና አገልጋይ መሆንን መታገልና ማጋለጥ አለብን። እኔ እስከማውቀው ድረስ እኔ “ለአሜሪካ እሰዋለሁ” ያለ መሪ የለም።  ዐብይ “ሲሞካሽ ማየቱ እንደተለመደው አስጸያፊ ነው። እንደ አብይ ያሉ መሪዎች የሚገዙት በፍርሃት፣ በመቆጣጠር እና በማህበራዊ ክፍፍል መፍላት ነው። የጭካኔያቸው መድሐኒት ለመፈጸም አስቸጋሪ ቢሆንም ቁልፉ አንድነት ነው፤ ቀጣይነት ያለው፣ ሰላማዊ፣ የጋራ እርምጃ (የአረብ ጸደይን አስብ ለምሳሌ)። በተባበረ ሕዝብ፣ በትኩረት እና በንቅናቄ ላይ፣ የትኛውም አገዛዝ፣ ምንም ያህል ጨካኝ ቢሆን፣ ሊቆም አይችልም። አፋኝ አገዛዞች ይህንን ጠንቅቀው ስለሚያውቁ የጋራ መከፋፈልን ማቀጣጠል እና ማህበራዊ ችግርን ማስቀጠል ላይ ያተኩራሉ። ፓለቲካ አክቲቪዝም ስትራብ ወይም ስታጣ ቅንጦት ነው።” ይላል ግራም ፒብልስ።

የአማራው ህዝብ ለኢትዮጵያ እንደ  አገርና  ለኢትዮጵያዊነት  የማንነት  መለያ  ቁርጠኝነት  በመያዙ  ትልቅ  ዋጋ  ከፍሏል  አሁንም እየከፈለ ነው።  ይህ መርህ ከአሁን በኋላ አዋጭ ወይም ጥበበኛ አይደለም። ዐማራው ዐማራ በመሆኑ እየታደነ እየተገደለ፣  እየተፈናቀለ፣ እየተዋረደ ነው። በሚኖሩበት እና በሚሰሩበት ቦታ ምንም ለውጥ አያመጣም። ድንበር የለም። ተጋብተው ከሌሎች ብሔረሰቦች ጋር በሰላም ቢኖሩ ምንም ለውጥ አያመጣም። ክርስቲያንም ሆኑ ሙስሊም፣ ሀብታም ወይም ድሀ፣ እርጉዝ ወይም ሽማግሌ፣ ትንሽ ሕፃን ወይም ቄስ፣ የከተማ ነዋሪ ወይም የከተማ ሰው፣ የተማረ ወይም ያልተማረ፣ ጫማ የሚያጸዳ ወይም ሚሊየነር፣ MD፣ ወይም ፒኤችዲ ቢሆኑ ምንም ለውጥ አያመጣም። አማራ አማራ ነው። አማራ ኢላማ ነው።

ሽመልስ አብዲሳ እንደ ፎከረው አማራው ጥፋተኛ ነው ተብሎ ስለተፈረደበት፤  “የጥፋት እጆቹ ይቆረጣሉ”።  ባለፉት አምስት አመታት ብቻ የተፈጸመውን ግፍና በደል ብንዘረዝረው፤ በአማራ ላይ የተፈፀመው ግፍ በአማራ ላይ የዘር ማጽዳት እና የዘር ማጥፋት ወንጀል ያሳያል። ይህ ለፍርድ እንደሚቀርብ አምናለሁ።  Amhara genocide is real and compelling.

የመትረፍ አደጋ ሲደርስብህ ምን ታደርጋለህ? ምን አማራጭ አለህ?  

በጨካኙ፣ ፋሽስታዊው፣ ከፋፋዩ፣ ጎሰኛ እና አግላዩ መንግስት ላይ የዐማራው ሕዝባዊ እምቢተኝነት የህልውና ትግል ተገቢ ነው። የኢትዮጵያን  ሕዝብ ተስፋ፣ ምኞትና የወደፊት ፍላጎት የሚያስተናግድ አሳማኝ ራዕይ ያለው፤ እና በጥንቃቄ የተደራጀ እና በተቻለ መጠን ከብዙ ተጎጂዎች ጋር በመተባበር ይህ የአማራ ንቅናቄ መላውን የአፓርታይድ ስርዓት ለመቅረፍ የመምራት እምቅ አቅም አለው ።  ኢትዮጵያን ከመበታተን የመታደግ እምቅ አቅም  አለው። መላውን ጨቋኝ እና ብልሹ ስርዓት በተሳካ ሁኔታና  ማሻሻያ ቢካሄድ ተጠቃሚዎቹ ሁሉም ኢትዮጵያውያን እና እራሷ ኢትዮጵያ ይሆናሉ።

የአማራው ትግል ከመሰረታት አገር  ለመገንጠል አይደለም።  ሌላውን ወገኑን ለመጨቆንም አይደለም። ራሱን ከእልቂት አድኖ  ኢትዮጵያንም  ከመፈራረስ  ለማዳን ነው  እመኑኝ!   የአማራ ጉዳይ የናንተ ጉዳይ ነው።  ሁለት የአስተሳሰብ ትምህርት ቤቶች (two schools of thought)

ተጎጂ የሆነው አማራ እየተነሳና እየታገለ ያለው አረመኔያዊና አረመኔነትን ቢሆንም፣ ሰፊው ትግል ግን ሀ) ለፍትህ፣ ለነፃነት፣ ለሕግ እኩልነት፣  ለአብሮ መኖር፤ ለእውነተኛ ዲሞክራሲ፤  ኢትዮጵያን ከድህነት አሮንቃ ለማላቀቅ በቆሙ ማኅበራዊና ፖለቲካዊ ኃይሎች በአንድ በኩል እና ለ) በኢትዮጵያ ፖለቲካ፣ ኢኮኖሚ፣ በጀት፣ ሚዲያ፣ ባህልና ተቋማት ላይ  ሙሉ  የበላይነትን ለማስፈን በሚሹ የብሔር ብሔረሰቦችና ተስፋፊ ፓርቲዎች  መካከል ነው። ህወሃታዊያንና ኦነጋዊየን የሚጋሩት ሁለተኛውን መርህ ነው።

ኦሮሙማ የበላይነት መርህ ነው። የታላቋ ትግራይ ማረጋገጫ እና የአማራ መሬት ጥያቄም እንዲሁ ነው። ሁለቱም ሞዴሎች አግላይና አፍራሽ ናቸው። ጥላቻን እና ግጭትን ያመጣሉ። ሁለቱም ፀረ ዴሞክራሲ ናቸው። ሁለቱም አጥፊ ናቸው። እዚህ ላይ ፒብልስ ላደረገው ድንቅ ትንታኔ ሌላ ገጽታ ሊጨምር ይችል እንደነበር እጠቁማለሁ፡- ይኸውም የአብይ የወደፊት ራዕይ የኦሮሞ ጎሳ የበላይነት ነው (የኦሮሙማ አጀንዳ እና የጋዳ አስተምህሮ)፣ የፖለቲካና የሀብት የበላይነትና ማፈናቀል (ማዘዋወር፣ ዝርፊያ፣ ሌብነት፣ ጉቦ) እና ከህወሓት በላይ የሆነ ሙስና)፣ አግላይ፣ አሳሳች እና ኋላ ቀር እይታ (የበጀት ሀብቶችን በቅንጦት ዝሆኖች ፕሮጄክቶችን እንደ አዲስ ቤተ መንግስት ለመደገፍ)፣ በጥላቻ የተሞላ (ንፁሃን ዜጎች እንደ ዶሮ ሲታረዱ ፍፁም ዝምታ) እና የመሬት መስፋፋት ወዘተ።

ዐብይ አጀንዳዎችን እንደ ቀጣይ የበላይነት ስትራቴጂ እየሰጠን ነው። 

የዐብይ በኦነጋዊያን የበላይነት የሚመራውና ኦሮሞ የሚመራው ብልፅግና ፓርቲ ፀረ-አማራ አጀንዳ ሆኖ ያለፈውን “የአማራ ጥፋቶች”  በማረም ላይ ብቻ ያተኩራል። ካድሬዎችና  የትምህርት ተቋማት ጸረ-አማራ ትርክቶችን ማስፋፋት ይጠበቅባቸዋል- ነፍጠኛ፣ ቅኝ ገዢ፣ ተስፋፊ፣ ጨቋኝ፣ አድሎአዊ የሚሉ ትርክቶች። አላማው አማራ ያልሆኑትን ተራ ህዝቦች ልብ እና አእምሮ በመቀየር የአማራን ጥላቻ ማመንጨት እና ማስቀጠል ነው። ሁሉም የብሔር ነፃ አውጭ ግንባር እና የጎሳ ልሂቃን በዚህ ተረት ይገዛሉ። በዚህ ምክንያት ትዳሮች ፈርሰዋል።

ለዚህ ጎጂ ፀረ-አማራ ፕሮፓጋንዳ ወደ ኋላ የተመለሱ እና ይቅርታ የጠየቁ ብቸኛው ግንባር መሪ የኤርትራው ፕሬዝዳንት ኢሳያስ አፈወርቂ ናቸው። መንግስታቸው የአማራን ፍትሃዊ ጉዳይ ዛሬ ይደግፋል። እሳቸውና መንግስታቸው ኢትዮጵያን በከባድ ችግር ወቅት ረድተዋታል። የአብይ መንግስት ይህን ግዙፍ አስተዋጾ ሊረሳው አይችልም። የፋኖውንም እንዲሁ፤ የአማራው ልዩ ኃይልንም እንዲሁ። ግን ውለታ ቢስ መሆኑን በፋኖውና በአማራው ልዩ ኃይል በሚካሄደው ግፍና በደል እያየን ነው። ፋኖው የኢትዮጵያ ባለውለታ ሕዝባዊ ደጀን እንጅ ጠላት አይደለም። ለዚህ ነው ብዙ ሚሊየን ሕዝብ የሚደግፈው፤ ለዚህ ነው “እኔም ፋኖ ነኝ” የሚለው።

የአማራ ፋኖ፣ ልዩ ሃይል እና ተራ ዜጋ የከፈሉትን መስዋዕትነት መርሳት አይቻልም።  ከመከላከያ ጋር በመተባበር መንግስትን ከመጨፍለቅ ያዳነው  ይህ ጥምረት ነው።  ውለታ ስነት ከዚህ በላይ ሊከሰት አይችልም።  አንዳንድ ተመልካቾች ክህደት ይሉታል። ሴራ፤ ሐሰተኛ እና አሳሳች ትረካዎች አሉታዊ ውጤቶች አሏቸው። በዚህ ምክንያት ነው አማራው በመላው ኢትዮጵያ የሚደርሰበት ጉዳት።   በመተከል የሚካሄደውን እልቂት ማን ከጀርባ ሆኖ ያመቻቻል? ኦነጋዊያን፤ የኦሮሞ ክልል ባለሥልጣናትና ሀወሃት ናቸው።

በዚህ የሚዘገንን የአማራ እልቂት እኛም ተጠያቂ ነን። የአማራ ልሂቃን፣ ፖለቲከኞች እና ምሁራን ከላይ የተጠቀሱትን ትረካዎች በከፊል መሞገት የተሳነን ለኢትዮጵያና ለኢትዮጵያዊነት ባለን ቁርጠኝነት ነው። ይህንን ላለመቃወም ያዘጋጀውን አእምሮ መቀየር ግድ ይላል። ዛሬ የአገዛዙን አረመኔነት የሚተቹ እና አዋጁን የማይከተሉ ወይም ታማኝ ያልሆኑት ራሳቸው በግፍ ይታሰራሉ፤ ይደበደባሉ፤ ከቤታቸው ይፈናቀላሉ። ማንም ከአደጋ የሚተርፍበት ሁኔታ አይታየኝም። “በተግባር ከኦፊሴላዊው መስመር በመቃወም የመንግስትን የአማራ ህዝብ እልቂት ትኩረት መስጠት ወደ “ዛቻና ማስጠንቀቂያ” ብቻ ሳይሆን እስራት ያስከትላል። አንዴ ከታሰሩ፣ ተከሳሾቹ፣ ፍርድ ቤቶች ከደረሱ፣ ፍትሃዊ ችሎት የማግኘት ዕድላቸው ትንሽ ወይም ምንም አይደለም” ሲል ፒብልስ አስተያየቱን ሰጥቷል። የተበላሹ ብሄራዊ ተቋማት።

የኢትዮጵያ የፍትህ ስርዓት ቀልድ ነው። የፍትህ አካላት የፖለቲካ ጫና እና ጣልቃ ገብነት ይደርስባቸዋል። ፍርድ ቤቶች ንፁህ መሆናቸውን ቢወስኑም የኢትዮጵያ ፌደራል እና የአካባቢ ፖሊስ ንፁሀንን ለመልቀቅ ፈቃደኛ አይደሉም። ከህግ በላይ ይሰራሉ። ፒብልስ ፍሪደም ሃውስን ጠቅሶ እንደዘገበው “የፍትህ ሂደት መብቶች አይከበሩም። ፍትሃዊ ዳኝነት የማግኘት መብት ብዙውን ጊዜ አይከበርም በተለይም የመንግስት ተቺዎች…. ፍርዶች ከመንግስት ፖሊሲ እምብዛም አይወጡም… በፍትህ ስርዓቱ ውስጥ ያለው ሙስና አሁንም ትልቅ ፈተና ነው ፣ እና ጉቦ ሲቀበሉ የተያዙ ዳኞች እምብዛም አይቀጡም።”  ይላል ግርሃም ፒብልስ።

ብሄርን እና እምነትን መሰረት ያደረጉ ግድያዎችን ለሚፈጽሙም ተመሳሳይ ነው። በኦሮሚያ ክልል ወለጋ ከ50,000 በላይ የአማራ ተወላጆች፤ ነፍሰ ጡር እናቶች፣ ህጻናት እና የሀገር ሽማግሌዎችን ጨምሮ በግፍ ለተጨፈጨፉት ማንም ተጠያቂ የለም። ንጹሃን ወገኖቻችን በኦሮሞ ነጻነት ሰራዊት ከኦሮሞ ልዩ ሃይል ጋር በመተባበር በኢትዮጵያ ብሄራዊ መከላከያ ሰራዊት ፍቃድ እና በጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ ክትትል እንደ ዶሮ ታርደዋል። አሁንም እየታረዱ ነው።

 የአብይ መንግስት ማንን ይከተላል?

“በኢትዮጵያ እየተቀጡ ያሉት የእውነት ወዳዶች፣ የዴሞክራሲ፣ የሰብአዊ መብት፣ እና የፖለቲካ ብዝሃነት ተሟጋቾች ናቸው። ለስም የሚያበቃ ህግና ስርዓት የለም – አሸባሪዎች  በህወሓትና  ኦነግ መልክ የፖለቲካ መደብ ውስጥ ናቸው። በአማራ ተወላጆች ላይ የሚደርሰው ብሔር ተኮር ጥቃት እና የአማራ ማህበረሰቦችን እና ሌሎች ኦሮሞ ያልሆኑ ዜጎችን ቤት የማፍረስ ስራ ችላ ተብሏል ወይም ብዙዎች እንደሚያምኑት በመንግስት አካላት ተመቻችቷል። በጠቅላይ ሚኒስትሩ ላይ እምነት በመንግስት አካላት እና በአገር አቀፍ ተቋማት ላይ ደካማ ነው፣ እርግጠኛ አለመሆን እና ቁጣ በተለይ በአማራ ህዝብ ላይ ተንሰራፍቶ ይገኛል” ይላል ፒብልስ። የህልውና ጥያቄ ነው የምለው ለዚህ ነው።

በጣም በቅርብ  ጊዜ በስፋት የተዘገበው እና አከራካሪ አጀንዳ የሆነው የአገዛዙ ድንገተኛ የቀይ ባህር መዳረሻ ጉዳይ ነው። ይህ ሆን ተብሎ የሚደረግ አቅጣጫ መቀየር ማዘናጊያ ነው። የኢትዮጵያን ህጋዊ የባህር መዳረሻ ሁሌም እደግፋለሁ። ያስታውሱ፣ ሟቹ የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊ የኢትዮጵያን የአሰብ ወደብ ሕጋዊ ጥያቄን ትቶ ለኤርትራ በውሃና በወደቦች ላይ ሉዓላዊ መብት ሰጥቷል። ይህ ከሃዲነት ነው፤ የህወሃት ከሃዲነት ማለቴ ነው።

ኤርትራ ነጻ እና  ሉዓላዊ ሀገር እና የተባበሩት መንግስታት እና የአፍሪካ ህብረት አባል ነች። የኢትዮጵያ መንግሥት ይህንን የተባበሩት መንግሥታት ቻርተር እውቅና የሰጠውን መርህ የማክበር  ግዴታ አለበት።  የዚህ የፖሊሲ ክፍተት ድንገተኛ እና ዕድለኛ ትንሳኤ በአብይ አህመድ የተደረገ አቅጣጫ ነው። አሁን ኢትዮጵያ ስትፈራርስ፤ ግዛታዊ አንደነቷ ሲደፈር፤ እንዴት ይህንን አዘናጊ አጀንዳ ትጠቀማለህ? በማን መመሪያ ነው ይህን የምታደርጉት? ለማን ጥቅም? በምን ወጪ? ህወሓት ከጀመረው አስከፊ ጦርነት ምን ትምህርት አግኝተሃል? አሁን ካለው የሱዳን የእርስ በርስ ጦርነት የውጭ ኃይሎች ተሳትፎ ምን ትምህርት አግኝተሃል? ሱዳን የነጠቀችውን መሬት ለምን አታስመልስም? በጋምቤላ የሚታየውን ጥቃት ለምን አትከላከልም? የኢትዮጵያ ችግር ኤርትራ አይደለችም።

ኤርትራን በአስቸጋሪ ወቅት ኢትዮጵያን ስለደገፈች አመሰግናለሁ። ስለዚህ ኤርትራ ወዳጅ ነች። ወዳጆች የቀይ ባህር መዳረሻን ጨምሮ የጋራ ጥቅሞችን ይወያያሉ። ጓደኞች ሁሉን ተጠቃሚ የሚያደርግ መፍትሄዎችን ያስሱ። የባህር በርን ለማስመለስ በሚል ሰበብ የኢትዮጵያን ህዝብ ለማሰባሰብ ወደ ጦርነት እንዲገባ የሚቀርብ ሀሳብ ከወያኔ ጋር ከነበረው ጦርነት የከፋ ጥፋት ያስከትላል። በርግጠኝነት የማሳስበው አማራ ህይወቱን ለመስዋእትነት መዳረግ የለበትም። የአማራውና ሌለው የኢትዮጵያ ሕዝብ የኦሮሙማ የመስፋፋት አጀንዳ ወይም የህወሓትን የቅጣት አጀንዳ ስኬታማ ለማድረግ አካል ከመሆን መቆጠብ አለባቸው ።

ከ1974ቱ አብዮት በኋላ ኢትዮጵያ ከከፉ ወደ ከፋ ደረጃ ሄዳለች። በአብይ አህመድ ቁጥጥር ስር እየደረሰ ያለው የሰው ልጅ ውርደት፣ እርኩሰት፣ ግፍ፣ በዘር ላይ ያነጣጠረ ግድያ መፈናቀል እና ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ እጦት ደረጃው እጅግ አስደንጋጭ ነው።  በፔብልስ ድምዳሜ እስማማለሁ፣ “ህወሓት የቁጥጥርና የመከፋፈል ዘዴ ነድፏል። ጠ/ሚ አብይ እና የብልጽግና ፓርቲያቸው አጠራርተው አስፋፍተውታል።” ኦነጋዊያንና የኦሮም ብልጽግና መንግሥት የህወሃትን ርእዩተ ዓለም፤ የህወሃትን ስነ ልቦና፤ የህወሃትን ከፋፍለህ ግዛው ስርዓት  ሙሉ በምሉ ተቀብለው ከፍ አድርገውታል ማለቱ ነው፤ እስማማለሁ።

ቢቀበሉትም፤ ቢንቁትም ምን ሀሳብ አቀርባለሁ?

1. ጠቅላይሚኒስትርአብይ አህመድ እና ፊልድ ማርሻል  ብርሃኑ ጁላ ያለ ምንም ቅድመ ሁኔታ ወታደራዊ  ኃይላቸውን  ከአማራ ክልል ባሰቸኳይ ማውጣት  አለባቸው።
2. ጠቅላይሚንስትርአብይ አህመድ የሞራል ድፍረትና ጽናት አሳይቶ የአማራን ህዝብ ይቅርታ እንዲጠይቅ፤ በወለጋ ለተፈፀመው ጭፍጨፋ፣ ለማይ ካድራ ግድያ፣ 200,000  ቤቶች  ፈርሰው ከ800,000 በላይ ኢትዮጵያውያንን ቤት አልባ ለሆኑት ወገኖቻችንና ለብዙ ሺህዎች ያለ ጥፋታቸው በእስር ቤት ለሚሰቃዩት ሁሉ ይቅርታ እንዲጠይቅ  ጥሪ አቀርባለሁ።
3. ጠቅላይሚንስትርአብይ የስለላ፣ የፌደራል ፖሊሶች፣  የኦሮሞ ልዩ ሃይሎች እና  አጋሮቻቸው ዘር እና እምነት ሳይለያዩ ከዚህ  የበለጠ ጉዳት እንዳያደርሱ እንዲታቀቡ አሳስባለሁ።
4. ፍትህን፣የህግየበላይነትን፣  ሰብአዊ መብትን፣ በሕግ ፊት እኩልነትን እና ዲሞክራሲን ለማስፈን የአማራን ሰላማዊ ተቃውሞ በደስታ እቀበላለሁ። አማራ ያልሆኑት ሁሉ ይህንን ትግል እንዲቀላቀሉ አሳስባለሁ።
5. የአብይአህመድመንግስት በየትኛውም ሉዓላዊ ጎረቤት ሀገር ላይ ግድ የለሽ ጦርነት እንዲካሄድ  ጥሪ በሚያደርግበት ጊዜ የኢትዮጵያ ህዝብ ለመታገል ሲጠየቅ እምቢተኛ እንዲሆን አደራ እላለሁ።
6. የአማራብልፅግናፓርቲ አመራሮች እና አባላት በፌደራል መንግስትና በህወሓት ጫና ውስጥ እንዳይገቡ እና የወልቃይትን፣ የጠገዴን፣ የጠለምትን እና ራያን የአማራ ማንነት ጉዳይ በሚመለከት “ህዝበ ውሳኔ”  የሚለውን አማራጭ እንዳያስቡት አሳስባለሁ። ህወሓት በ1991 ሥልጣን ከመያዙ በፊት እነዚህን መሬቶች በጉልበት ያጠቃቸውና ከዚያም ድርጊቱን ሕጋዊ ዕውቅና ለመስጠት ወደ ሕጋዊነት እንዲቀላቀሉ ማድረጉን እንዳትዘነጓን ሕዝቡ እንዳትክዱ አሳስባለሁ። ሕገ ወጥ የሆነን  ድርጊት በሌላ ሕገ ወጥ ፖሊሲ ለመተግበር አይቻልም። አለያ ታሪክ ይፈርድባችኋል። ሕዝብ ይነሳባችኋል።
7. ዐማራውንከፋፍሎመግዛት፣ “ማሳመን ወይም ማደናገር”፣  የአማራን መብትና ፍትህ የማስከበር ቁርጠኝነትን የሚያዳክም የአብይ መንግስት በየጊዜው የሚከተለውን የለውጥ አጀንዳ የአማራው ሕዝብ ፉርሽ ብሎታል። “ሕዝበ ውሳኔ” ማዘናጊያ ስልት ነው። ችግኝ ተከላውም ማዘናጊያ ነው።
8. ሰሞኑንእናትፓርቲ፤ ኢህአፓ፤ መ ኢ አድ፤  አንድ ኢትዮጵያና ግዮን ለመላው የኢትዮጵያ ሕዝብና መንግሥት ያቀረቡትን አገር የማዳን ጥሪ ሙሉ በሙሉ እጋራለሁ። ከእነሱ በፊት ኢዲኤፍ፤ እምቢልታና አጋሮች ተመሳሳይ ጥሬ ካቀርበቡት ጋር ተመሳሳይ ነው። በተጨማሪ፤ በዲያስፖራው የተመሰረተው የኢትዮጵያዊያን ሕዝባዊ ማህበራት ጉባኤ ከሚያደርገው ትግልና ጥሪ ጋር ተመሳሳይ ነው።

ቅድሚያ በአማራው ላይ የሚካሄደው እልቂት እንዲቆም እንረባረብ  ይሁን እልና እየፈራረሰች የምትገኘው ኢትዮጵያ ሙሉ በሙሉ  አኪል ዳማ ከመሆኗና ከመፈራረሷ በፊት ሁሉም ባለድርሻዎች ይህንን የአገር አድን ጥሪ በጽሞና እንዲመለከቱት  አሳስባለሁ።

9. በዲያስፖራየሚገኘውየኢትዮጵያ ማህበረሰብ እነዚህን አንኳር ጥያቄዎች እንዲጠይቅ እጠይቃለሁ፡- ሀ) ሱዳን በጎንደር በኩል ወደ ኢትዮጵያ ግዛት ስትገባና ግዙፍ መሬት ስትነጥቅ የአብይ ጦር የት ነበር? መከላከያ ወራሪ ኃይሎችን ለመመከት ፈቃደኛ ያልሆነው ለምንድ ነው? ለ) የደቡብ ሱዳን አማፂያን በጋምቤላ 15 ወረዳዎችን ዘልቀው በመግባት ከፍተኛ ጥፋትና ውድመት ሲፈጥሩና መሬቱን ወደ ደቡብ ሱዳን ለማጠቃለል ሲሞክሩ የአብይ ግዙፍ ጦር የት ነበር? ሐ) የአብይ አህመድ ፌደራል ፖሊስ ወይም ጦር በወለጋ ኦሮሚያ ተደጋጋሚ የአማራን ግፍ መከላከል ለምን ተሳነው? መ) የኢትዮጵያ ባለውለታ በሆነው በአማራ ፋኖ፣ ልዩ ሃይል እና ማህበረሰቦችን ወረራ እና ጥቃት ላይ ተቀነባብሮ የሚካሄደውን አውዳሚ ስልት የሚያጸድቀውና አሁንም በለው፤ በለው የሚለው ማንና ለምንድን ነው?
10. በአገርውስጥምሆነ ከሀገር ውጭ ያሉ ኢትዮጵያዊያን ባለድርሻ አካላት የኢትዮጵያን ህዝብ ከሚደርስባቸው ችግሮች ለመታደግ እና ኢትዮጵያን ወደ መጨረሻው የመበታተን  ምዕራፍ  ውስጥ ሊገፋት የሚችለውን ትክክለኛ ስጋት ለመቅረፍ አዋጭ የሽግግር አደረጃጀቶችን በመፈተሽ ጠንክሮ መስራት እንዲጀምር አሳስባለሁ።

ክፍል ሁለትን ልቋጨው/ልደምድመው። በአማራ ላይ የሚደርሰውን ጥቃት፣ መሪዎቹን፣ ባህሉን እና ተቋሙን ማዋረድ ድርብ ሴራ ነው፣ ሀ) አማራ ላልሆኑ ህዝቦች ሁሉ ስጋት መፈብረክ እና ለ) የሀገርን ደህንነት አደጋ ላይ የሚጥል የፖለቲካ ሂደት ነው። ልንክደው የማንችለው ሃቅ አንድ ነው። ይኼውም የኢትዮጵያ ሉዓላዊነት፣ ነፃነት እና ቀጣይነት አሳሳቢ ደረጃ ላይ ደርሷል።

በክፍል 2 የእንግሊዘኛው ክፍል የሱዳን የርስ በርስ ጦርነት በኢትዮጵያ እና በተቀረው ቀንድ፣ ቀይ ባህር እና መካከለኛው ምስራቅ ላይ ስላለው ችግር አነሳለሁ። በክፍል 3 በአሜሪካ የኢትዮጵያ የውጭ ጉዳይ ፖሊሲ ላይ ስላለው ድንገተኛ የፖሊስ ለውጥ አነሳለሁ። በክፍል 4፣  ወደፊት በሚወስደው መንገድ ላይ ያለኝን ሀሳብ አቀርባለሁ።

ጁላይ 18, 2023  https://youtu.be/vOydbXPSqXY

ማስታወሻ ሰነድ

አማራው የሚታገለው ለህልውናው ነው። ይህ በመሆኑ፤ የትም ይኑር የትም፤ እያንዳንዷ አማራ ፋኖ ነው። ይህንን በሚመለከት ፕሮፌሰር ግርማ ብርሃኑ ጠቅሶ ያሰራጨውን አስደናቂና እያንዳንዳችን እንደ መርህ ልንጠመው የምመኘውን ጥቅስ ከዚህ ጽሁፍ ጋር አባሪ አድርጌ ከዚህ በታች ጠቅሸዋለህ።

“ፋኖነት ምንድነው?

ፋኖ ማለት እኔ ነኝ

“የታላላቆቸን ድካም የምረዳና ለሀገር የዋሉትን ውለታ በክብር መዝገቤ ላይ ያሰፈርኩ፣ በቅኝ ግዛት ያልተገዛች ነጻ ሀገር ያስረከቡኝ ጀግኖቸን የምዘክር፣ እኔም በተራየ ለልጆቼ ነጻ ሀገር ለማስረከብ ለአንዳፍታ የማላመነታ፣ ‘ጊዜ ሰጠኝ ብየ የማልበድል፣ ዘመን ገፋኝ ብየ የማልጎድል’ በአባቶቼ ስነ-ልቦና ልክ የተሰፋሁ ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

በላብና ድካም የራሴን ወዝ የምበላ፣ የሰውን ሀብትና ንብረት የማልመኝ፣ የምኖርለት እና የምሞትለት እና ግልጽ ዓላማ እና ርዕይ ያለኝ፣ ጨለማ የማያስደነግጠኝ፣ ብርሃን የማያስፈነድቀኝ ሁሉንም በልኩ የምረዳ፣ በባዶ ስም ትርጉም አልባ ክብርን ከሚሹት ይልቅ የተግባር ሰዎችን ከልቤ የማክበር፣ ከሂሊና ቢስና ሆዳሞች ምንም አይነት ወዳጅነት የሌለኝ ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

  በደግ ጊዜ ሰርቶ አደር፣ በክፉ ጊዜ ወታደር በመሆን ህዝቤን እና ሀገሬን የምጠብቅ፣ የህይወት መስዕዋትነት በመክፈል ጭምር የተለምኩትን አላማ ስኬታማ ከማድረግ ማንም ሊገታኝ የማይችል፣ የታላላቆቸን እና የትግል አባቶቸን ፈለግ የምከተል ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

  ሁሉም ኢትዮጵያዊያን ወገኖቼን በፍቅር እና በእኩል ሚዛን የምመለከት፣ የሰይጣን አስተሳሰብን ከተሸከሙ አካላት ውጭ ማንንም በጠላትነት ፈርጀ የማልንቀሳቀስ፣ ማንም ለፈለገው ዓላማ እጀን ጠምዝዞ እግሩ ስር የማያደርገኝ፣ ቅቤ ምላሶች የማያቀልጡኝ፣ የንዋይ ብዛት የማይለውጠኝ ከአላማየ ጋር እንደቆምኩ የሚመጣን መስዋዕትነት የክብር አክሊል አድርጌ የምወስድ ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

  አለቃዬ ሰፊው ህዝብና የምታገልለትን ዓላማ ያደረግኩ፣ ሁሌም በበጎ ስራ ስሜ የሚጠራ፣ ከሴረኞች፣ ተንኮለኞች እና ባንዳዎች ጋር ህብረት የሌለኝ፣ አድሏዊ ከሆኑ ሌባና ሙሰኞች ጋር የማልተባበር፣ እብሪተኞችና ጉልበተኞችን እንደ ጤፍ ፍሬ የምመለከት ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

  ሀቀኝነት፣ መዥገር ነቃይነት፣ ህዝባዊነት፣ በላብ አድርነት፣ አሸናፊነት እና ወታደርነት መለያ ባህሪይዎቼ የሆኑ፣ ‘ድር ቢያብር አንበሳ ያስር’ እንደሚባለው በመተባበር እና በአንድነት አጥብቄ የማምን፣ ወገኔ ሲታመም የምታመም፣ የህይወቴን መርህ የህዝብ ፍላጎት ላይ ያቆምኩ፣ በሰላም እና በፍቅር ብቻ ካልሆነ በስተቀር ማንም ይሁን ማን የሚያሸንፈኝ፣ የአማራ ህዝብ እና የመላ ኢትዮጵያውያን ወገኖቼ በልማት እንድሁም በዴሞክራሲ ጎዳና ወደ ፊት መራመድ አለባቸው ብየ የማምን ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

  እውነተኛ ለውጥን የምቀበል፣ የሴራ ፖለቲካን እና ፖለቲከኞችን የምቃወም፣ በህዝብ ጥቅም ላይ ያልተመሰረተ ማር የግራዋ ያህል የሚመረኝ፣ የአንድ ፋኖ ህብረት የአማራን ህዝብ ብቻ ሳይሆን ለኢትዮጵያ እና ኢትዮጵያዊያን ወገኖቼ ትንሳኤ ወሳኝ መሆኑን በጽኑ የማምን፣ የሆዳቸው አሽከር ሆነው ወርቅ አንገታቸው ላይ ከታሰረላቸው ይልቅ፥ ለህዝብ ነጻነት ታግሎ አንገቱ ላይ ገመድ ያጠለቁለት በላይ ዘለቀን መንገድ የመረጥኩ ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።

  ትናንትን በሚገባ የመረመርኩ፣ ዛሬን እንደት መኖር እንዳለብኝ የተረዳሁ፣ ነገን ዛሬ ላይ የምሰራ፣ ፋኖ ሆኜ በመኖር፥ ፋኖ ሆኜ ለማለፍ የወሰንኩ፣ ከራሴ በላይ አካባቤዬን፣ ሀገሬና ሰውን የማስቀድም፣ ለሰፊው ህዝብ እኩልነት እና ነጻነት የተሰጠሁ ፋኖ ማለት እኔ ነኝ።”

ፋኖነት ከሚለው ከጌትነት ይርሳው መጽሐፍ የተወሰደ(ገጽ 420-421)

—

ክፍል 1 ከ 8